PİYASALAR

  • BIST 1009827.231.51%
  • ALTIN2954.6590.39%
  • DOLAR34.7450.1%
  • EURO36.502-0.16%
  • STERLİN43.994-0.33%
  1. YAZARLAR

  2. Süleyman Hartavioğlu

  3. Antep Fıstığı Üreticisinin Sorunları
Süleyman Hartavioğlu

Süleyman Hartavioğlu

Ziraat Mühendisi ve iş adamı
Yazarın Tüm Yazıları >

Antep Fıstığı Üreticisinin Sorunları

A+A-

Antep fıstığı ilginç bir tarihe sahiptir. Arkeolojik bulgulara göre M.Ö 300’lü yıllarda bölgemizde  yetiştirildiği tahmin ediliyor. Orta doğudan(Suriye)  Akdeniz’e yayılan bu değerli tarım ürünü kraliyet ailesinin yiyeceği olarak biliniyor.
Rivayete göre Antep Fıstığı, Efsane Saba Kraliçesi Belkıs’ın  gözde yiyeceğiydi.  Belkıs, Antep fıstığını bir kraliyet yiyeceği olduğunu ilan etmişti, halkın kişisel kullanım için fıstık yetiştirmesini yasaklayacak kadar ileri gittiği kaynaklarda söyleniyor. Babil'in eski kralı olan Nebukednezzar, Babil asma bahçelerinde fıstık ağaçları diktirmişti. Bir efsaneye  göre, antep fıstığı Hz. Adem tarafından Dünya'ya getirilen yiyeceklerden olduğu rivayet edilmektedir.
Güneydoğu Anadolu bölgesinin en önemli stratejik tarım ürünü olan antep fıstığını maalesef uluslararası pazarda değerlendirmede sorun yaşıyoruz. Gerek üretim anlamında gerek çiftçinin yaşadığı sorunlar bu değerli tarım ürününde Dünya Pazarında neredeyse tüm  üretici ülkelerin gerisindeyiz. Dünya Antep fıstığı üretiminin 

1-%48 ABD 
2-%24 TÜRKİYE 
3-%22 İRAN

Dünya Antep fıstığı İhracatı 

1-%33 İRAN 
2-%32 ABD ve Türkiye sadece %2 ..

Hiç üretimi olmayan Hollanda bile %4 ile bizden fazla

Yukarıdaki tabloyu düzeltmemiz için, Antep fıstığı çiftçisinin sorunlarını görüp çözüm bulmak lazım . Antep fıstığının zahmetli bir yetiştirme süreci vardır. Bir fıstık ağacı yaklaşık 10-15 yıl arasında tam verime dönmektedir. Bu süreç boyunca birçok çiftçi borçlanarak sabırla meyve verim dönemine kadar sabreder. Antep fıstığı periyodisite dediğimiz bir yıl verim verir bir yıl verim vermez, verim şekline sahiptir.  Ne yazık ki yıllarca verilen bu emeğe karşılık bir çok tarımsal ürün gibi fıstık üreticisi de fiyat belirleme konusunda piyasada monopol yapılara yani bir kaç ticaret mahkum edilmiş durumda. Fiyatları istediği gibi yönlendiren bu monopol yapı piyasayı spekülatif haberle çiftçiyi mağdur duruma düşürmektedir.

Yaşanılan fiyat istikrarsızlığı ve tekelleşme uluslararası  pazarda ülkemizi geriye düşürmektedir. Gelen taleplere fiyat verilemiyor verilse bile rekabet edilemiyor . Tarım ürünleri üzerinde egemenlik kurmuş aracılar aynı zamanda enflasyonu etkileyen önemli etkenlerden. Ticaret ve Tarım bakanlığı bu yapanların önüne geçmek zorunda Savunma sanayisi teknolojisinde  gösterilen başarı ve emek tarıma dayalı sanayi ayağında yapılmadığı sürece tarım sektöründe büyük sorunlarla karşılaşacağımız kesindir.

MÖ 7000 yılında coğrafyamızda geliştirilmiş ve ipek yolu vasıtasıyla dünya’ya yayılmış, arkeolojik hikayesi   topraklarımıza ait bu ürünü katma değeri yüksek bir ürün haline getirmemiz biraz zor olsa da imkansız değil.
Vakit kaybetmeden kesinlikle üretici birliği oluşturulmalı ve bu üretici birliği yöneticileri profesyonel üreticilerden oluşmalı. Fıstık endüstrisini oluşturulmalı tıpkı Brezilya’daki kahve endüstrisi ve Fransa’daki üzüm sektörü gibi. Bu yapı ticari etkileşimleri sağlayıp, kaliteli yetiştirme teknikleri konusunda üreticiye eğitimler vermeli.
Güçlü üretici güçlü devlet anlayışı ile bir araya getirilecek olan fıstık üreticisi için adil ticaret, fiyat belirleme ve güvenilir tarım girdileri ile kalite ve fiyatta dünya ile rekabet edebilecek bir yapı kurulmalı.
Çiftçiyi, verim artıracak teknolojiler konusunda bilinçlendirip bu teknolojileri uygulama noktasında gerekli destekler sağlanmalı.

Antep fıstığı sadece tatlı ve atıştırmalık olarak değerlendirilmektedir. Bu konuda Gıda mühendislerinden oluşan bir ekip kurularak antep fıstığı tüketim kanalları çoğaltılıp, devlet nezdinde farklı lokasyonlarda çalışmalar yapılmalı.
Uluslararası pazarda reklam ve halkla ilişkiler ekibi oluşturup ürüne pazar oluşturularak talep yaratılmalı.
Sağlık sektöründe ar-ge ekibi kurularak benzersiz kullanım alanları bulunmalı ve Pazar alanları geliştirilmeli.
Entomoloji, patoloji, bahçecilik ve eğitim üzerine uzman ekipler oluşturularak çiftçi kaliteli üretim konusunda eğitilmeli.
Sertifikalı fidan konusunda tedarikler yapılmalı.

Neredeyse on yıldır konuşulan ve gelişme kaydedilmeyen lisanslı depoculuk İvedi bir şekilde gerçekleştirilmeli 
Fıstık endüstrisini bir araya getirebilecek bir yapı çok zor değil. Bu sayede ziraat mühendisi, gıda mühendisi arkadaşlarımız için önemli bir istihdam alanı açılmış olacak Dünya pazarında kaliteli üretim yapma şansımız olabilecek.

Ne yazık ki tarım ürünlerimizi pahalıya mal edip uluslararası pazarda ucuz satıyoruz. Dünya tarım ürünlerinde ortalama  birim fiyat 3 dolar civarındayken ülkemizde 1.27 dolar..
Çiftçinin 20 yıl boyunca sabırla ve büyük emeklerle yetiştirdiği Antep fıstığında Dünyanın en önemli ülkesi olabiliriz. Yeter ki çiftçinin emeğini monopol yapılara yem etmeyelim 

Sevgilerimle

Bu yazı toplam 5300 defa okunmuştur.
Önceki ve Sonraki Yazılar

YAZIYA YORUM KAT

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.