Senin için manası büyük, vazgeçmesi zor bir şey için vazgeçtiğin hiç oldu mu? İnsan psikolojisinde sevilen ya da bağlanılan kişi ya da unsuru bırakmak ya da vazgeçmek, kişiye kolay olmayan ve beraberinde farklı süreçleri getiren bir durumdur. Ancak bu süreci ya da içinde bulunulan durumu anlamlandırma, kişiye ve kişinin olgulara bakış açısına bağlıdır. O halde, bunu nasıl yapabilirim? Diyorsan yazının devamını okumanı tavsiye ederim.

IŞIK TUTAR

Tasavvuf ve kapsadığı her şey, psikoloji biliminde özellikle insanın zihin ve bedenden çok, ruh ve kalp dünyasına ışık tutar. Hayatta anlamlandırma içinde olduğumuz birçok şeyi aklımız ve mantığımızı kullanarak hareket ederiz. Bazı durumlarda ruhumuzun emin, kalbimiz ve gönlümüzün mutmain olmasını isteriz. Tasavvuf ya da tasavvuf psikolojisi, bizim bu isteğimize cevap verenlerdendir diyebiliriz. Şimdi tasavvufta yer alan, kısa bir hikâye ve devamında gelen ‘Sen’den bahsedelim.

“Senin için manası büyük, vazgeçmesi zor bir şey için vazgeçtiğin hiç oldu mu?” dedi mürid.

Derviş dedi: “Evet. O’nun (Yaratıcının) benim istediğimi hayırlı ve güzel görmediğini idrak ettiğim an, benim için manasının kesîr olma davası bitmiş oldu ve o vakit her şeyden vazgeçtim. İşte bunu herkes yapamaz. Lâkin yapmaya muktedir olduğunda, işte o zaman olgunlaşma yolundasın demektir.” “Olgunlaşma yolundan kasıt nedir?” diye devam etti mürid.

Derviş şöyle dedi: “İnsanoğlu hayatta farklı mertebeler içerisindedir. Hangi mertebede olduğu ise onun olgunluk derecesini gösterir.”

YEDİ MERTEBE

Tasavvufta nefis kavramı ve mertebelerinden bahsedilir. Bu mertebeler 7 tanedir. Ve sırası ile:

1.Nefsi Emmâre: Yaratıcının istediklerine riayet etmeyen, kendi arzu ve hislerinin esiri olan nefis.

2.Nefsi Levvâme: Yaratıcının istediklerine kimi zaman dikkat eden, kimi zaman da dikkatsiz davranan, ama kendinden olan olumsuzluklardan rahatsız olup üzülen; olumluluklara ise sevinen nefis.

3.Nefsi Mülhime: Elden geldiğince Yaratıcının istediklerine dikkat eden, bu titizliği sebebiyle de çeşitli ilham ve keşiflere mazhar olan nefis.

4.Nefsi Mutmainne: Yaratıcı’dan gelen her şeye şeksiz, şüphesiz bütün hükümlerine teslim olan, kötü ve çirkin sıfatlardan kurtulup güzel ahlâk ile hemhâl olan, neticede yüce Yaratan ile manevi bir muhabbet bağı kurmuş ve bunun lezzetine erişmiş nefis.

5.Nefsi Râdıyye: Bütün cihetleriyle Yaratıcı ’ya yönelmiş ve O’ndan asla gâfil olmayan ve Yaratıcı’dan, O’nun hüküm ve takdirinden razı olan nefis.

6. Nefsi Merdıyye: Benliğin bütün zerreleriyle Yaratıcı ‘ya teslim olan ve O’nun da kendisinden razı olduğu nefis.

7. Nefsi Kâmile: Her türlü kötülük ve çirkinlikten sıyrılmış kâmil bir manevi olgunluğa erişmiş nefis.

O’NA GÜVENMEK

Hikâyeden sonra şimdi ‘Sen’ e bakalım. Vazgeçemediğin olmazsa olmaz dediğin ne varsa bir gün vazgeçme durumunda kaldıysan ve bunu O’nun rızası için yapıyorsan, sen bu olgunlaşma yolundasın demektir. Hangi mertebedesin bilmiyorum ama bu yola girdiğini ve senin için doğru bir yol olduğunu söyleyebilirim. “Vazgeçemediğim ya da vazgeçemediklerim” diyorsun. Fakat bunlar sana ve hayatına olumsuzluk getiriyor. Hayrını ve güzelliğini göremiyorsun. Yaratıcının rızası olmadığını anlıyorsun. Bırakmak ve vazgeçmek istiyorsun, bir türlü yapamıyorsun. Sonra “Bana bir faydası ve hayrı olmayan şey, vazgeçeceğim bir şey olmalı ve bunu Yaratıcı bana gösteriyor, beni yaratan vazgeçmemi istiyor.” farkındalığına ulaşıyorsun. Olgunlaşma yoluna böylece giriyorsun. Kasas Suresi 24. Ayetteki “Rabbim doğrusu bana indireceğin her hayra muhtacım” duası ile Yaratıcı ‘ya dayanıp güveniyorsun. Biliyorsun ki O sana kendi rızası için vazgeçtiğin şey ya da şeylerden daha iyi ve güzelini nasip eder. Bu huzuru yaşama ve olgunluğa erişme ümidi ile.