1992 Şubat'ının 25'ini 26'sına bağlayan gece dünya tarihine kazınan zulüm ve katliamlardan biri daha yaşandı: Hocalı.

Turuncu Dergisi Şubat sayısında, dünya üzerinde yaşanan sayısız katliamlardan biri olan Hocalı'ya yer verdi. Sevda Urfa imzasıyla yayıma çıkan, 'Hocalı nerede' sorusuyla zihinlere çarpan yazı Şubat'ın 25'ini 26'sına bağlayan gece, aylarca süren Ermeni kuşatmasının katliama dönüşmesini anlatıyor.

1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından yeniden bağımsızlığını kazanan Azerbaycan, Dağlık Karabağ üzerinde hak iddia eden Ermenistan'la çetin bir mücadele içine girer. Karabağ'ın ele geçirilmesi için stratejik pozisyonda bulunan Hocalı kasabası Ermeni savaşçılarının zulüm ve yıkımıyla karşı karşıya kalır. Rumların askeri ve siyasi desteğiyle Ermeniler, Hocalı'da aylarca süren ağır bir kuşatmayı başlatır. Hocalı'da yaşayan sivil halk, Rum destekli Ermeni savaşçılarının insanlık dışı muameleleri sonucu gıda, elektrik, gaz, tıbbi malzeme gibi temel ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelir. 1992 yılının Şubat ayının 25'ini 26'sına bağlayan o gece, dünyayı yıllarca utançla yaşatacak o acı hadise yaşanır. Sovyetler'e ait 366. Alay'ın zamanın en ağır silahlarıyla Ermenilerin eline verilmesiyle 83 çocuk, 106 kadın ve 70'den fazla yaşlı olmak üzere 613 kişi vahşice katledilir, Ermenilerin çeşitli zulüm, işkence ve insanlık dışı muamelerinde 487 kişi ağır yaralanır. Katliamda 8 aile tamamen yok olurken 1275 kişi esir düşer, 150'den fazla kişiden de bir daha haber alınamaz.

İnsanlık dışı olduğundan kuşku duymadığımız hadiseler esnasında kadınlar en yakınlarının gözü önünde tecavüze uğradı, babalar evlatlarının gözü önünde ağaçlara bağlanıp yakıldı, hamile kadınların karınları deşildi, ölülerin kafa derileri yüzüldü. Ermeni hırsını alamamışçasına daha ileri gidiyordu zulümde.

Katliamın başladığı gece çocuklarıyla yalın ayak, arda-kışta, namusunu ve canını korumak için hiç bilmediği yollara düşen anneler, yolda hayatını kaybeden aç çocuklar, dermanını yitiren ihtiyarlar ve daha nicesi. 'Ermenilere esir mi düşeceğiz baba?' diye soran genç kız ve 'Ben, seni sırtımda taşırım ama Ermenilere vermem' diyen biçare ama inançlı baba. Bağımsızlık ve namusunu her şeyden önde tutan Hocalı halkının bu manzaralarını ve insanlık dışı en vahşice şeyleri gözünü dahi kırpmadan yapabilen Ermenileri hep hatırlayacağız Hocalı denilince.

'Hocalı nerede' sorusunun iki yönü var. Birincisi 'harita üzerinde Hocalı nerede?'. İkincisi, 'Hocalı diye bir yer kaldı mı, Hocalı hala duruyor mu?'

Yenikapı Haber/ Sümeyye Gülşen Soylu