SEDA ŞİŞMAN
sedasisman@turuncudergi.com

Yapımcılığını A23 Medya’nın üstlendiği Vuslat’ın senaryosunu Betül Yağsağan’ın kaleme aldı. Güçlü oyuncu kadrosuyla dikkatleri üzerine çeken dizinin ilk bölümü itibariyle ekranlara yeni bir soluk getirdi. Halk arasında ‘Yılanlı Dama’ olarak anılan Satranc-ı Urefa (Ariflerin Satrancı), izleyiciler arası derin sohbetlere kapı açtı. Vuslat dizisinde ailesinin geçimi için savaş veren Feride (Devrim Özkan) isimli bir gençle dev bir holdingin patronu olan Aziz’in (Kadir Doğulu) engellerle sınanan aşkını ve geçmişlerindeki büyük sırrı ekrana taşıyor. Dizide öte yandan Ümit Kantarcılar, Mehmet Özgür gibi başarılı oyuncular yer alıyor.

TASAVVUF YOLUNU ÖĞRETMEK İÇİN İCAT EDİLDİ

Peki, büyük merak ve gizemli bir şekilde ilerleyen senaryonun mihenk taşı Satranc-ı Urefa nedir? Gerçekten bir tür vakit geçirme oyunu mudur yoksa bir tür sınav ya da imtihan aracı mıdır? Satranc-ı Urefa ya da sade ismiyle ariflerin, bilgilenlerin satrancı, yaklaşık 800 yıl önce Muhyiddin-i Arabi 1200'lü yıllarda icat edildi. Amacı tasavvuf talebelerinin kattettiği yolları ölçmek ve en son mertebeye ulaştırmaktır. Tasavvufta ‘Satranç’ kelimesinin anlamı "şeriat+ tarikat+hakikat+ marifet" olarak ifade edilir. Satranc-ı Urefa'da da amaç ‘Sevgiliye kavuşmak’tır. Buradaki ‘Sevgili’ tabii olarak yüce yaradandır.

YILAN İNSANIN KÖTÜ HALLERİNİ, OK İSE İYİ HALİNİ TEMSİL EDİYOR

Oyun, üzerinde ok ve yılan işaretleri bulunan bir levha üzerinde oynanıyor, 101 basamaktan oluşuyor. İlk basamak olan zillet (Alçaklık) basamağıyla başlıyor ve son basamak visal (Kavuşmak) basamağıyla sona eriyor ve oyuncu üzerine ulaştığı her basamağı açıklamak ve yorumlamak zorunda bırakılıyor. Yılan insanın kötü hallerini, ok ise insanın iyi halini temsil ediyor. Yine levha üzerinde kelimeler bulunuyor. Bu kelimelerde okla gösterilenler, Cefâ’dan Safâ’ya, Fırsat’tan Kuy-i cânân’a (Sevgilinin mekanı), Aşk’tan Sahra’yı cünûn’a (Mecnunlar sahrası), Azâr’dan (Sitem, naz) Nazar’a (Bakış), Tisyâr’dan (Maddi ve manevi bir yolculuğa çıkarma) Terehhüm’e (Merhamet etme), Ahlak-ı Hamide’den (İyi ahlak) Cemâl’e, Sadakât’ten Ferâh’a (Gönül huzuru), Aşk-ı mecazîden Aşk-ı Hakikî’ye, Vefa’dan Esrâr’a (Sırlar), Mücahede’den (Nefsi terbiye etme kararı) Müşâhede’ye, Mahv’dan (Kişinin benliğini yok etmesi) İzzet’e, Sabır’dan Maksud’a ve en mühimi de Muhabbetten Visâl’e şeklinde.

UMARIM UZUN ÖMÜRLÜ OLUR 

Yılanların işaret ettiği kelimeler ise Sohbet-i seg (Dost olmayanlarla düşüp kalkma), istiğnâ (Dünya malına tenezzül etmeme), kin, hased, rakip, ağyar (Sevgili dışındakiler), akıl, nifak, sevda, kemâl, celâl, kazâ, gurur'dur. Sayı fırıldağında çektikleri sayı kadar ilerleyen oyuncular bu kelimelerden birine gelirse yılanın kuyruğuna gidiyor. Yılanların kuyrukları da teessüf, recâ (Dileme), dûzah (Tuzak, cehennem), mihnet, adavet, kavga, nedamet (Pişmanlık), ta’n-ı hulk (Birinin huyunu ve davranışlarını ayıplama), zeval (Tükenme), hacâlet (Utanma), rıza, zillet” kelimelerinin üzerinde. Mesela satrançta ‘Celâl’ kelimesinin üzerine gelen oyuncu hemen üç basamak alta “Hacâlet” kelimesine dönüyor. Satranç levhasının iki yanında da iki büyük yılan var. Bunlardan sağda olan yılanın başı “Gurur” kelimesinde.

Bu denli derin manaların, sıradan değil özünde sahici bir aşkın anlatıldığı, çıktığı bu yolda başarı dilediğimiz ve çokca begendiğimiz, bolca alkış gönderdiğimiz Vuslat dizisi umarım, ekran kirliliğinden sıyrılıp gerçek izleyici kitlesinin değer verdiği, uzun ömürlü bir proje olur.

Turuncu Dergisi / Özel