Eksikliğinde kişide anemi, ciltte morarma, bağışıklık sisteminde zayıflama, diş etlerinde kanama ve diş kaybı gibi komplikasyonlar görülebilir. Tıpkı eksikliği gibi fazla tüketimi de zararlıdır. C vitamini vücutta fazla bulunduğunda, karın ağrısı, gastrointestinal rahatsızlıklar, diyare gibi yan etkiler doğurabilir.

C vitamini nedir?

C vitamini, vücudun kendisi tarafından üretilemeyen, esansiyel bir vitamindir. Vücut, bu vitamini üretemediğinden, besin tüketimi ile vücuda alınmalıdır. Vitamin C, vücudun iyileşme sürecinde önemli rol oynar. Güçlü bir antioksidan olarak, hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı korur. Uzmanlar tarafından C vitamininin öncelikle besin tüketimi ile alınması tavsiye edilir. Günümüzde C vitamini eksikliği bulunan çoğu kişi takviye kullanmaktadır. Yetişkin kadınların günlük tüketmesi gereken vitamin C miktarı 90 miligramdır. Erkeklerde ise bu miktar, 75 miligramdır.

C vitamini ne işe yarar?

C vitamini sağlıklı bir yaşam için vücudumuz tarafından yeterli miktarda alınması gereken hayati bir besindir. Kemiklerin, derinin, kan damarlarının oluşumundan ve korunmasından sorumludur. Bazı gıdalarda bulunmakla birlikte daha çok meyve ve sebzelerde yer alır. Vücudumuz; kıkırdak, kolajen ve kas oluşturabilmek için C vitaminine ihtiyaç duyar. Vücudumuzun demiri emebilmesi ve depolayabilmesi de yeterli vitamin C tüketmemize bağlıdır.

Özellikle gastrointestinal bazı rahatsızlıkları bulunan kişiler C vitamin eksikliğine karşı duyarlıdırlar. Bunun nedeni ise C vitamininin gastrointestinal sistemden demir emilimini gerçekleştirmesidir. C vitamininin en önemli görevlerinden biri serbest radikallerle savaşmaktır. Serbest radikaller, vücudumuz gıdaları yaktığı zaman ya da radyasyon ve tütün dumanına maruz kaldığında ortaya çıkan moleküllerdir. Bu moleküller, kalp ve kanser rahatsızlıkları başta olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler.

C vitamininin faydaları

Kronik hastalıklara karşı korur

C vitamini, vücudumuzun doğal savunma mekanizmasını güçlendirir. Bol miktarda C vitamin tüketimi, kandaki antioksidan miktarını %30 oranında arttırabilir. Böylece vücudun inflamasyonla savaşına katkıda bulunur ve serbest radikallerin vücudumuzda birikmesini önler. Aksi halde serbest radikallerin birikimi, kronik hastalıklara ve oksidatif strese neden olabilir. C vitamin alımı, oksidatif stresin tetikleyebileceği kalp rahatsızlıkları gibi birçok kronik hastalığa yakalanma olasılığımızı düşürür.

Yüksek tansiyonu düşürür

Kalp krizinin en önemli nedenlerinden biri olan yüksek tansiyonu düşürmede de C vitamininin olumlu etkisi vardır. Bilimsel çalışmalar, C vitamininin kan basınçlarını düşürdüğünü ve kalpten kan taşıyan damarlarda rahatlama sağladığını göstermiştir.

Kalp hastalıklarına karşı koruyucudur

Vitamin C; yüksek tansiyon, kötü LDL kolesterol gibi pek çok farklı nedeni olabilen kalp hastalıklarına karşı koruma sağlar. Kalp hastalığı risk faktörleriyle savaşarak, sizi bu ölümcül hastalıktan korur. Yapılan bir araştırmaya göre 10 yıl boyunca günde düzenli olarak 700 mg C vitamini tüketen kişilerin vitamin takviyesi almayanlara nazaran %25 oranında kalp hastalığına yakalanma riskleri azalmıştır. Bu çalışmayla sadece besinlerin değil gıda takviyelerinin de kalp hastalığı risk faktörlerini azalttığı tespit edilmiştir.

C vitamini ve gut hastalığı

Vitamin C, kandaki yüksek ürik asit düzeylerinin yol açtığı eklem iltihaplanması, şişlik ve ani ağrılarla seyreden gut hastalığıyla mücadele eder. 1.387 erkek katılımcıyla yapılan bir çalışmada yüksek miktarda C vitamini tüketen erkeklerin kanında ürik asit düzeylerinin önemli ölçüde düştüğü tespit edilmiştir. Bir başka çalışmada ise 20 yıl boyunca C vitamin takviyesi tüketen kişilerin %44 daha az gut tehlikesi taşıdığı tespit edilmiştir. Ancak C vitamini ile gut arasındaki ilişkiye dair daha çok bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır.

Demir eksikliğini önler

Kırmızı kan hücrelerinin yapımından ve vücut boyunca oksijen iletiminden sorumlu olan demir, sağlığımız için önemli bir besindir. C vitamini, demir emilimini arttırarak, bitki kaynaklarından zayıf emilen demirin daha kolay emilmesini sağlar. 100 mg C vitamin tüketimi ile demir emilimi %67 gibi büyük bir oranda arttırılabilir. Böylelikle kişiyi demir yetersizliğinin bir sonucu olan anemiye karşı da korur.

Beyaz kan hücrelerinin işlevini arttırır

Beyaz kan hücre üretimini teşvik eden C vitamini, vücudumuzu enfeksiyonlara karşı korur. Beyaz kan hücrelerini serbest radikallere karşı koruyarak, bu hücrelerin fonksiyonlarını daha verimli bir şekilde yerine getirebilmelerini sağlar. Cilt bariyerlerini güçlendirmenin yanı sıra yaraların iyileşme sürecini de kısaltır.

Hafızayı güçlendirir

Özellikle yaşın ilerlemesine bağlı olarak kişide görülen unutkanlık, düşünme ve hatırlama yetersizlikleri bol miktarda C vitamin tüketimi ile giderilebilir. C vitamini, güçlü bir antioksidan olarak, hafızayı korur ve güçlendirir.

Doku onarımına katkıda bulunur

Güçlü bir antioksidan olarak, dokuları onarır ve iltihap ve oksidasyonun neden olabileceği hasarların azalmasını sağlar. Akut solunum yolu enfeksiyonları başta olmak üzere pek çok enfeksiyonu önlemeye katkıda bulunur. Yapılan bir araştırmaya göre C vitamininin ilaca dirençli olan tüberküloz bakterilerini öldürebileceği bulunmuştur.

C vitamini ve kanser

Vücuttaki antioksidanları canlandıran C vitamini, oksidatif strese karşı vücudu korur. Yapılan çalışmalar doğrultusunda yüksek C vitamin tüketiminin kanser hücrelerinin büyümesini durdurduğu tespit edilmiştir. Doktorlar, özellikle tedavi seçeneği sınırlı olan hastalara bol miktarda C vitamini tüketmelerini önermiştir. Bazı bilim adamları ise C vitamininin kemoterapide kullanımına itiraz etmişlerdir. C vitamininin kemoterapide işe yarayıp yaramadığına dair çalışmalar hala sürmektedir.

C vitamininin cilde faydaları

Vitamin C (askorbik asit), antioksidan özellikleri ve kollajen sentezindeki rolü sebebiyle cilt sağlığı için hayati bir moleküldür. Doğal besin veya takviyelerle alınan abskorbik asit, cilt hücreleri üzerinde yararlı etkilere sahiptir ve bazı çalışmalar, C vitamininin ultraviyole (UV) ışığına maruz kalmanın yol açtığı hasarı sınırladığını göstermektedir. Topikal olarak kullanımı yaşlanma belirtilerini geciktirir. Ayrıca yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlar.

C vitamininin diğer faydaları:

• Kolesterolü düşürür ve dengeler.
• Katarakt riskini düşürür ve yaşa bağlı olarak gelişen makula dejenerasyonunu önlemeye yardımcı olur. Göz sağlığının korunmasına katkıda bulunur.
• Bağışıklık sistemi tarafından üretilen ve vücutta iltihaplanmaya ve pek çok probleme neden olan kandaki histamin oranını düşürür.
• Deniz tutması semptomlarını hafifletir.
• Ciddi fiziksel aktiviteye ve soğuk havalara karşı koruma sağlar.

C vitamini hangi hastalıklardan korur?

• Anemi
• Gut
• Tüberküloz
• Damar sertliği
• Yüksek tansiyon
• Katarakt
• Diyabet
• Kolesterol

C vitamini soğuk algınlığından korur mu?

Yaygın kanının aksine yapılan çalışmalardan C vitamininin soğuk algınlığından koruduğuna ya da iyileşme sürecini hızlandırdığına dair tatmin edici sonuçlar elde edilememiştir.

C vitamini hangi besinlerde bulunur?

• Portakal, limon, mandalina, limon, gibi turunçgiller
• Kivi, kavun, çilek, yaban mersini vb. meyveler,
• Kırmızı lahana, maydanoz, yeşil biber, kırmızı biber, ıspanak, karnabahar, roka, tere, , brokoli, yeşil fasülye, bezelye vb. sebzeler,

Yeterli C vitamini almak için ne yapmak gerekir?

Yeterli C vitamini almak için portakal, mandalina, limon gibi meyveleri ve lahana, kırmızıbiber, ıspanak gibi sebzelere diyet programınızda sıklıkla yer vermelisiniz. Doktorunuz tarafından sizde C vitamin eksikliği tespit edildiyse doktorunuza danıştıktan sonra C vitamin takviyeleri kullanabilirsiniz. Hamileyseniz, günde 100 mg C vitamini tüketmeye özen göstermelisiniz.

C vitamini eksikliği nedir, neden olur?

C vitamini içeren besinlerin yeterli miktarda tüketilmemesi, C vitamini eksikliğine neden olabilir. Özellikle dengesiz beslenen, şiddetli akıl hastalığı bulunan, alkol ve sigara kullanan kişiler ve diyalize giren hastalarda C vitamin eksikliği görülebilir

C vitamini eksikliği belirtileri

• Keratoz pilarisi (tavuk derisi görünümü)
• Tirbuşon şeklindeki saç yapısı
• Parlak kırmızı renkli saç folikülleri (saç köklerinde küçük kırmızı lekeler)
• Kaşık şeklindeki tırnak yapısı, ince ve kırılgan tırnaklar
• Kuru ve zarar görmüş bir cilt
• Kolay morarma, deri altında küçük mor halkalar, cilde yayılan morarmalar
• Yaraların yavaş bir şekilde iyileşmesi
• Eklemlerde ağrı ve şişme
• Güçsüz ve zayıf kemikler
• Zayıf bağışıklık sistemi
• Hastalıklara kolay yakalanma
• Yorgunluk ve huzursuzluk
• Kötü ruh hali
• Açıklanamayan kilo kaybı

C vitamini eksikliğinin neden olduğu hastalıklar

etersiz C vitamini alımı, kronik inflamasyona, oksidatif strese, anemiye, diş etlerinde kanama ve diş kaybına yol açabilir. Oksidatif stres ve kronik inflamasyonun şiddetli seyretmesi kalp ve diyabet gibi ciddi kronik hastalıkları beraberinde getirebilir.

C vitamini testi
C vitamini eksikliği, kan testi ile kolaylıkla teşhis edebilir. C vitamini eksikliğine çoğu zaman D vitamini eksikliği de eşlik eder. Doktorunuz, D vitamini eksikliğiniz bulunup bulunmadığını da kontrol edebilir. Bununla birlikte sizdeki diğer vitamin ve mineral eksikliklerini teşhis etmek amacıyla sizden başka testler de isteyebilir.

C vitamini eksikliği tedavisi

• C vitamini takviyesi: Doktorunuzun reçete edeceği bir C vitamini takviyesi kullanabilirsiniz. Ya da yine doktorunuza danışarak reçetesiz takviyelerden de yarar görebilirsiniz.
• C vitamininden zengin beslenme: C vitamini açısından zengin besinleri beslenmenize daha çok dahil edebilirsiniz. Ayrıca bu konuda bir diyetisyenden de yardım istemeniz gerekebilir.
• C vitamini iğneleri: C vitamini eksikliğinin şiddetli olduğu durumlarda C vitamini iğneleri gerekebilir.

C Vitamini ilaçları, hapı

Doktorlar tarafından sıklıkla reçete edilen C vitamini ilaç ve haplarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Cevimax 1000 mg 20 efervesan tablet
• ESTER-VIT 30 tablet
• MONOVIT -C 5 ampul
• REDOX- C 500 mg ampul
• C-vitas 500 mg çözelti içeren 5 ampul

C vitamini fazlalığı ve zararları

Günlük 1000 mg üstü C vitamini tüketimi, C vitamini yüksekliği olarak tanımlanır. Bu durum, özellikle aşırı miktarda C vitamini takviye kullanımı sonrasında gelişir.

Günlük tüketilen C vitamininin bağırsaklar tarafından emilememesi birtakım yan etkilere maruz kalmanızla sonuçlanabilir. C vitamini fazlalığının zararları şunlardır:

Karın ağrısı
Diyare
Mide ekşimesi vb. gatrointestinal rahatsızlıklar
Bağırsak tıkanıklığı
Uyuklama
Baş ağrısı
Ciltte kızarıklık
Karın krampları
Uykusuzluk
Yorgunluk