Trabzon'un Maçka ilçesinde Karadağ'ın Altındere Vadisi'ne bakan eteğinde, vadiden 300 metre yükseklikteki ormanlık alanda kayalar oyularak inşa edilen, halk arasında "Meryem Ana" adıyla da bilinen Sümela Manastırı, kaya düşme riskine karşı Eylül 2015'te ziyarete kapatıldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığınca Şubat 2016'da başlatılan restorasyon kapsamında çevre düzenlemesi, kayalıkların jeolojik ve jeoteknik bakımdan araştırılması ve güçlendirilmesi projelerinin birinci etabı tamamlanarak manastırın avluya kadar olan bölümü Mayıs 2019'da ziyarete açıldı.

İkinci etap çalışmalarının da tamamlanmasıyla manastırın yüzde 65'lik bölümü, 28 Temmuz 2020'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın telekonferans yöntemiyle, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un da mekandan katıldığı törenle ziyarete açıldı.

Yaklaşık 5 yıl ziyarete kapalı kalan Sümela Manastırı'nda projeler kapsamında yamaçta tehlike arz eden kayalar düşürüldü, bazı bölgeler ise çelik ağlarla kaplandı. Manastırın iç bölümlerinde restorasyon yapıldı, ulaşımı sağlayan patika yolda da düzenlemeler gerçekleştirildi.

UNESCO Dünya Kültür Miras Geçici Listesi'nde 2000 yılından beri yer alan manastırın daha önce hiç ziyarete açılmamış olan alanlarını kapsayan üçüncü etap çalışmaları ile restorasyonun yüzde 35'lik bölümünün ise Temmuz 2021'e kadar tamamlanması planlanıyor.

Birinci etabı için 11 milyon lira harcanan manastırın restorasyonunun toplam 55 milyon liraya tamamlanması hedefleniyor.

Ziyarete açıldığı ilk dönemde günde yaklaşık 5 bin kişiyi ağırlayan manastıra ilgi sürüyor.

Manastırı 28 Temmuz-1 Ekim tarihlerinde 107 bin 797 yerli ve yabancı turist gezdi. Sümela iki aylık dönemdeki ziyaretçi sayısı ile Türkiye'nin en çok ziyaret edilen ören yerleri arasında bulunuyor.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünce 88 yıl aradan sonra 2010'dan itibaren yılda bir kez, bir günlüğüne Hristiyan Ortodoksların ayin yapmasına izin verilen manastırda, restorasyon dolayısıyla 4 yıl ara verilen ayinlerin yedincisi de gerçekleştirildi.

Dünyaca ünlü manastırda 15 Ağustos'ta yapılan ayini, Fener Rum Patrikhanesi yetkilileri yönetti.

Sümela Manastırı

Kaynaklara göre, Sümela Manastırı'nın 18. yüzyılda birçok bölümü yenilendi, bazı duvarları fresklerle süslendi. 19. yüzyılda büyük binaların ilave edilmesiyle manastır ihtişamlı bir görünüm kazandı. Bu dönemde son şeklini alan manastır, pek çok yabancı seyyahın ziyaret ettiği, yazılarına konu edilen bir yer haline geldi.

Sümela Manastırı, ana kaya kilisesi, birkaç şapel, mutfak, öğrenci odaları, misafirhane, kütüphane ile kutsal ayazma gibi bölümlerden oluşuyor. Bu yapılar topluluğu oldukça geniş bir alana inşa edildi. Manastırın girişinde su getirdiği anlaşılan büyük su kemeri yamaca yaslanmış durumda duruyor. Dar, uzun merdivenle girilen manastırın giriş kapısının yanında muhafız odaları bulunuyor. Buradan bir merdivenle iç avluya iniliyor.

Solda manastırın esasını teşkil eden ve kilise haline getirilen mağaranın önünde çeşitli manastır binaları, sağ tarafta kütüphane bulunuyor.

Şapeldeki freskler 18. yüzyılın başlarına tarihleniyor. Fresklerde işlenen başlıca konuların İncil'den alınmış sahneler ile Hz. İsa ve Meryem Ana'nın hayatı ile ilgili tasvirler olduğu belirtiliyor.