Sayıştay 4. Dairesi 30.3.2021 tarihli Kararıyla görevde yükselme sınavına tabi kadrolara sınavsız kadrolar kullanılarak yapılan atamaları uygun görmeyerek tazmin kararı verdi.

Sayıştay, bir üniversitede Bilgisayar İşletmeni olarak görev yapmakta iken Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okuluna yüksekokul sekreteri olarak atanan ............. , Adalet Bakanlığı bünyesinde zabıt katibi olarak görev yapmakta iken Denizcilik Fakültesine fakülte sekreteri olarak atanan ............. ve Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmen olarak görev yapmakta iken Fen Bilimleri Enstitüsüne enstitü sekreteri olarak atanan .............’nın, daha sonra ............. Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığında şube müdürlüğü kadrosuna atanmaları ve kendilerine bu kadro unvanının özlük hakları karşılığı ödemede bulunulmasını kamu zararı görerek ilgililerden tazminine karar verdi.

Kararın detaylarında neler yer alıyor?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 3’üncü maddesinde; Kariyer ilkesi; Devlet memurlarına, yaptıkları hizmetler için lüzumlu bilgilere ve yetişme şartlarına uygun şekilde, sınıfları içinde en yüksek derecelere kadar ilerleme imkanını sağlamak,

Liyakat ilkesi ise; Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmak,

Olarak tanımlanmıştır.

Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin; “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde, Yönetmeliğin amacının; liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumları memurlarının görevde yükselme ve unvan değişikliğine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu,

“Görev grupları” başlıklı 5’inci maddesinde, şube müdürü kadrosunun; Yönetmelik kapsamında görevde yükselmeye tabi kadro unvanları arasında yer aldığı,

“Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel şartlar” başlıklı 6’ncı maddesinde, Yönetmelikte belirtilen kadrolara görevde yükselme suretiyle atanabilmek için, ilgili kişilerin ilan edilen kadrolar için belirlenen başvuru süresinin son günü itibarıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68’inci maddesinin (B) bendinde belirtilen hizmet şartlarını taşıması ve ilgilinin başvurulan kadroya ilişkin 7’nci maddede belirtilen alt görevlerde toplam en az üç yıl hizmeti bulunması şartlarını sağlaması gerektiği,

“Görevde yükselme sınavı sonucu atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7’nci maddesinde ise, ilgili kişilerin şube müdürü kadrosuna atanabilmesi için; en az dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olması ve ilan edilen kadrolar için belirlenen başvuru süresinin son günü itibarıyla, yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarında şef, koruma ve güvenlik şefi, uzman, sivil savunma uzmanı, araştırmacı, basın ve halkla ilişkiler müşaviri, müze araştırmacısı, çözümleyici, başhemşire, müdür yardımcısı kadrolarından birinde veya en az lisans düzeyinde öğrenim gerektiren unvan değişikliğine tabi kadrolardan birinde çalışıyor olması şartlarını sağlaması gerektiği,

Hükümlerine yer verilerek, görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranan şartlar açıkça belirtilmiştir.

Şube müdürü olarak atanan ............., ............. ve .............’ın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68’inci maddesinin (B) bendinde belirtilen hizmet şartını ve yüksek öğrenim şartını taşıdığı ancak, Mezkur Yönetmeliğin görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel şartları düzenleyen 6’ncı maddesi gereğince 7’nci maddesinde sayılan alt görevlerde en az 3 yıl çalışmış olma şartını taşımadığı anlaşılmaktadır.

657 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde, kariyer ve liyakat ilkelerinin kamu personel sisteminde eşit imkanlarla uygulanmasında Devlet memurlarına güvenlik sağlanması esastır.

Bahsi geçen ilkelerin uygulanabilmesi için de şartları sağlayan personelin atanması ve mezkur Kanunun ruhuna aykırı yapılan işlemlerin önüne geçilmesi gerekmektedir.

Her ne kadar sorumlular savunmalarında, Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğinin 20’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, daha önce bulunulan veya daha alt düzey görevlere görevde yükselme sınav şartı aranmaksızın atama yapılabileceğini iddia etmiş iseler de; “Görev grupları arasındaki geçişler ve sınavsız atanma” başlıklı bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan; “Gruplar arasındaki görevde yükselme ve unvan değişikliği niteliğindeki atamalar görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabidir. Ancak, Kurumda veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında daha önce bulunulan görevler ile bu görevlerle aynı düzey görevlere veya alt görevlere, görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabi tutulmadan atama yapılabilir.” hükmünü sınav şartının bertaraf edilmesine gerekçe teşkil edecek şekilde anlamak ve uygulamak hem 657 sayılı Kanun hem de bu Yönetmeliğin lafzına ve ruhuna uygun düşmemektedir.

Zira ‘aynı veya alt düzey görev’ kavramını bu Yönetmelik kapsamında anlamak gerekmektedir.

Yönetmeliğin ‘Tanımlar’ başlıklı 4’üncü maddesinde; Alt görev; “27/9/1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanunda belirtilen hiyerarşik kademeler çerçevesinde daha alt hiyerarşi içindeki görevleri”,

Alt görev grubu; “Aynı düzeydeki unvanların gruplandırılmasını”,

Aynı düzey görev; “Hiyerarşi, görev, yetki ve sorumluluk açısından aynı görev grubunda ya da grup içinde alt gruplar olması halinde aynı alt grupta yer alan görevleri”,

Başkan; “Yükseköğretim Kurulu Başkanı ile Üniversitelerarası Kurul Başkanını”,

Başkanlık; “Yükseköğretim Kurulu Başkanlığını”,

Görev grubu; “Benzer veya aynı düzeydeki unvanların yer aldığı grupları”,

Görev unvanı; “5 inci maddede belirtilen kadrolara ilişkin unvanları”,

Görevde yükselme ise; “Bu Yönetmelikte belirtilen aynı veya başka hizmet sınıflarındaki alt görevlerden üst görevlere yapılacak atamaları,” ifade edecek şekilde tanımlanmıştır.

Yönetmeliğin 5’inci maddesinde de görev grupları düzenlenmiş olup; söz konusu maddenin ikinci fıkrasında görevde yükselmeye tabi kadrolar;

“a) Yönetim Hizmetleri Grubu;

1) Çiftlik müdürü, yurt müdürü, hastane müdürü, müze müdürü, şube müdürü,

…” şeklinde belirlenmiştir.

Yönetmeliğin anılan hükmü uyarınca şube müdürü; çiftlik müdürü, yurt müdürü, hastane müdürü ve müze müdürü ile aynı görev ve aynı düzey olarak sayılmıştır. Yukarıdaki “aynı görev düzeyindeki” ifadesini de şube müdürüne eşit düzey olarak çiftlik müdürü, yurt müdürü, hastane müdürü ve müze müdürü ile sınırlamak gerekir. Bir başka deyişle söz konusu ifadeyi, “çiftlik müdürünün, yurt müdürü veya şube müdürü olarak görevlendirilmesi durumunda sınav şartı aranmayacağı” şeklinde anlamak Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uygun düşmektedir.

Fakülte, enstitü ve yüksekokul sekreterliği, Yönetmelik ve 3046 sayılı Kanun kapsamında üst görev veya alt görev olarak hiyerarşi içinde yer almamaktadır.

Görevde yükselme, memurun en alt düzey görev grubundan Yönetmelik kapsamındaki yönetim hiyerarşisinde en üst düzeye kadar liyakat ve kariyer olarak çıkabilme imkanı sağlayan bir mekanizmadır. Bunun dışında bu kulvarda yer almayan birisinin farklı bir şekilde bu Yönetmeliğe tabi görevlere sınavsız atanması mümkün değildir.

Şube müdürü kadrosu görevde yükselmeye tabi kadrolar içerisinde sayılmaktadır ve yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, bu kadroya atanacak kişilerin şube müdürlüğü için Yönetmelikte belirlenen hem genel hem de özel şartları birlikte taşıması gerekmektedir. Bir kişinin sınav şartı aranmadan atanabilmesi, diğer şartlara tabi olmaksızın atanabileceği anlamına gelmemektedir.

Öte yandan, 5018 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinde harcama yetkililerinin sorumluluğundan, 33’üncü maddesinde ise gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğundan bahsedilmiştir. Buna göre;

“Harcama talimatı ve sorumluluk” başlıklı 32’nci maddede; “Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”

“Giderin gerçekleştirilmesi” başlıklı 33’üncü maddede ise; “Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.

Gerçekleştirme görevlileri, bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken iş ve işlemlerden sorumludurlar.” denilmektedir.

Söz konusu atama işlemleri Rektörün onayıyla gerçekleştirilmiştir. Bu karara istinaden harcama yetkilisi tarafından harcama talimatı verilmiş ve harcama talimatı üzerine gerçekleştirme görevlileri tarafından da ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması sağlanmıştır.

Açıklanan gerekçelerle, şube müdürlüğü kadrosuna atama işleminden kaynaklanan ödemelerde harcama yetkililerinin ve gerçekleştirme görevlilerinin mali sorumlulukları bulunmamakta olup, söz konusu hatalı uygulamadan atama kararını imzalayan Rektör’ün sorumlu tutulması gerekmektedir.

Bu itibarla, Bilgisayar işletmeni olarak görev yapmakta iken Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okuluna yüksekokul sekreteri olarak atanan ............., Adalet Bakanlığı bünyesinde zabıt katibi olarak görev yapmakta iken Denizcilik Fakültesine fakülte sekreteri olarak atanan ............. ve Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmen olarak görev yapmakta iken Fen Bilimleri Enstitüsüne enstitü sekreteri olarak atanan .............’nın, daha sonra ............. Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığında şube müdürlüğü kadrosuna atanmaları ve kendilerine bu kadro unvanının özlük hakları karşılığı ödemede bulunulması sonucu oluşan ............. TL kamu zararının;

............. TL'sinin Üst Yönetici .............'ye (Rektör) tek başına,

............. TL'sinin ise Üst Yönetici .............'a (Rektör) tek başına,

6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53’üncü maddesi gereği işleyecek faizleri ile ödettirilmesine, anılan Kanunun 55’inci maddesi uyarınca işbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere,

Oy çokluğuyla,

Karar verildi.

Azınlık Görüşü:

Üye .............’ın karşı oy gerekçesi;

“Bilgisayar işletmeni olarak görev yapmakta iken Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okuluna yüksekokul sekreteri olarak atanan ............. , Adalet Bakanlığı bünyesinde zabıt katibi olarak görev yapmakta iken Denizcilik Fakültesine fakülte sekreteri olarak atanan ............. ve Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmen olarak görev yapmakta iken Fen Bilimleri Enstitüsüne enstitü sekreteri olarak atanan .............’nın, daha sonra ............. Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığında şube müdürlüğü kadrosuna atanmaları ve kendisine bu kadro unvanının özlük hakları karşılığı ödemede bulunulması ile ilgili olarak,

Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’nin 20’nci maddesinin (1) fıkrası (b) bendinde “Gruplar arasındaki görevde yükselme ve unvan değişikliği niteliğindeki atamalar görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabidir. Ancak, Kurumda veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında daha önce bulunulan görevler ile bu görevlerle aynı düzey görevlere veya alt görevlere, görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabi tutulmadan atama yapılabilir.” hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm uyarınca ilgili kişinin daha önce bulunulan görevden aynı veya alt düzey göreve, görevde yükselme sınav şartı aranmaksızın atama yapılabildiğinden ilgiliye bulunduğu ve fiilen görev yaptığı kadronun özlük haklarının ödenmesi mevzuata uygun olduğundan konu hakkında ilişilecek bir husus bulunmamaktadır.”

SGK REHBERİ