30 Nisan Pazartesi günü Başbakan Binali Yıldırım tarafından Bakanlar Kurulu'nda açıklanan imar barışını da içeren pakette, Emekliye bayram ikramiyesi, yaşlılık maaşı ve benzeri maddelerin yanında en dikkat çeken konulardan biri imar barışı şeklinde adlandırılan yeni düzenleme oldu. 50 yılın kangren olmuş sorununu çözmeyi hedeflediklerini bildiren Başbakan Yıldırım proje detayları hakkında bilgi verdi. 

İMAR BARIŞI NEDİR?

Bakanlar Kurulu'nda çıkan karara göre imarsız yapılar artık kayıt altına alınacak. Başbakan Binali Yıldırım tarafından yapılan açıklamaya göre, mülkiyet sorunu nedeniyle arsa gözüken yapıların, resmi olarak doğalgaz ve su bağlatamama gibi sıkıntıların önüne geçilecek. Ülkemizde 2017 yılından önce yapılmış ve bu durumda olan tüm binalar şehir, kat büyüklüğü, metrekare gibi herhangi bir şarta bakılmadan kapsam içerisinde olacak.

Başbakan Yıldırım 50 yıllık kangren olmuş bir meseleye çözüm getireceklerini duyurduğu imar barışına ilişkin açıklamasında, "Bu konuda çok kapsamlı çok köklü aşağı yukarı son 50 yılın artık kangren olmuş sorununu kökten çözecek bir kanun tasarısıdır. Bu imar barışı nasıl işleyecek? Türkiye’de şu anda 25 milyon civarında bağımsız bina var. Fakat neredeyse yarısı kadarı maalesef geçmiş yıllarda, özellikle de bunun büyük kısmı 2000 yılından önce yapılmış, imarsız yapılmış. Başkasının mülküne yapılmış, hazine arazisine yapılmış, meraya yapılmış, mülkiyet sorunu var. 

Bazıları da imar almış ama imara uygun yapmamış. İlaveler var, uygunsuzluklar var. Başka ne var? Bu yapıların tabi mülkiyet sorunu olduğu için arsa gözüküyor, tapusu yok. Tapuyu nasıl alacak? Hem arsa kendinin değil, yapı kullanım izni yok, bütün bu konulardan dolayı ne ortaya çıkıyor? Vatandaş su alamıyor, doğalgaz bağlatamıyor. Yapıyorsa da kaçak, yine suç işlemiş oluyor." ifadelerini kullandı.

İMAR BARIŞI HANGİ BİNALARI İÇERİYOR

İmar Barışı'ndan en çok yararlanacak ilin İstanbul, ilçenin ise Güngören olması bekleniyor. Güngören ilçesinde 288 bin adet, Esenler ilçesinde 285 bin adet ve Üsküdar ilçesinde 208 bin adet ruhsatsız yapı stoğu var. Büyükşehirler başta olmak üzere yapılmış ve bir türlü kullanım, ruhsat ve imar izni alamamış tahminen 12-13 milyon civarında konut bulunuyor.

İmar Barışı bu konutların tamamını kapsayacak. Kayıt bedeli her bina ve yapıya göre değişiklik gösterecek. Ancak yüzde 3'ün tek tip olarak uygulanması öngörülüyor. Vatandaş her bir dairesini bağımsız birim olarak tanımlayabilecek. İhtilaflı yapılar için hazırlanan bu çalışmada usulsüz uygulamalara izin verilmeyecek. Başlangıç tarihi 31 Aralık 2017 olacak. İmar çalışması gündeme gelir gelmez kaçak inşaat yapanlar barıştan yararlanamayacak.

İMARSIZ YAPILAR TAPU ALACAK MI?

İmar barışı konusuna ilişkin detayları bir açıklama yapan Yıldırım, bunun bir imar affı değil, imar barışı olduğunu belirtti. Yani imarsız, kaçak yapılara normal bir tapu değil bir kayıt belgesi verileceğini açıkladı.

Vatandaşın artık malı ile rezil olmayacağını bildiren Başbakan, "Ne yapacağız? Burada bunları bir yapı kayıt belgesi vereceğiz. Çevre şehircilik bakanlığı bütün bunların tespitini yapacak. Ve bundan sonra da bu yapı kayıt belgesi daha sonraki imar alacaksa imar alırken işine yarayacaksa, veya kentsel dönüşüme gidecekse öncelik tanınacak. Veya tapu verileceği zaman da bu belge aranacak. Böylece vatandaş elindeki malıyla rezil olmuş vaziyette. Malı var ‘benim’ diyemiyor. 30 sene kullandığı evine benim diyemiyor. İmarla ilgili, mülkiyetle ilgili, elektrik, su altyapıyla ilgili sorunu var. Bina yapmış, arsa gözüküyor. Bütün bunları sona erdirecek reform düzeyinde düzenleme." dedi.

AF MI, BARIŞ MI?

"Düşünün 13 milyon bina. Her birinde 5 kişi yaşasa ne kadar büyük bir nüfusa hitap ediyor. Ben İzmir’den biliyorum yapıların yüzde 62’si kaçak bir de depreme dayanıklı değil. Bu ilk ve en önemli adım. Bu bir imar affı değildir. Bu bir imar barışıdır. Fark ne? İmar affı olsa, artık bu hakkı aldıktan sonra istediği gibi yıkar yapar kat fazla atar, sınırları geliştirir, emsalini değiştirir. Bunlar yok. Diyor ki kardeşim bu binanı ne zaman yaptın? 1982’de. Şimdi bu binanı tanıyorum. Elektrik mi almak istiyorsun, buyur al. Bir engel yok. Ama ben buraya kat atacağım. Yıkıp yeniden yapacağım, o zaman bir dakika diyecek. Belediyeye gidecek yapı kayıt belgesiyle. Oranın emsali neyse onu belediyeden alacak yeniden yapacak. Kurallar ne diyorsa o."

YAPI KAYIT BELGESİ NASIL ALINACAK?

İmar barışı kaydı sonrasında belirlenen 900 liralık inşaat metrekare fiyatı üzerinden değerleme yapılacak. Başvuruda bulunanlar yapı maliyeti ve arsa emlak değerinin toplamı üzerinde yüzde 3 kayıt bedeli yatırılması öngörülüyor.İmar barışı ile beraber imarsız yapıların kayıt altına alınacağı ve hak sahiplerine Yapı Kayıt Belgesi verileceğini açıklayan Yıldırım, bu belgenin sembolik bir ücret karşılığında dağıtılacağını ifade etti. 

"Bunun için sembolik bir ücret alınacak. Bir yapı kayıt belgesi alabilmek için… Bunun emlak değeri, bilinen değeri üzerinden yüzde 3 bir para alınacak. Ayrıca kat mülkiyeti ve tapuya geçtiği zaman da onlara da yine aynı yüzde 3 bir para alınacak. Böylelikle vatandaş oturduğu evinin sahibi olacak. Ve kaçak göçek olmaktan da kurtulacak, rahatlayacak.

Buradan para gelecek. Yani hatırı sayılı bir kaynak oluşacak. Bu kaynağı da deprem dönüşümüne ve bu çarpık yapılaşmaların düzenli, yaşanabilir, okuluyla parklarıyla yaşanır bir kentsel dönüşüm çalışmalarında kaynak olarak kullanacağız. Dolayısıyla buradan gelen para buraya yine alt yapının şehirleşmenin güzelleşmesi için kullanılmış olacak."

Yapı Kayıt Belgesi bedeli olarak belirlenen ücretin yeni bir kaynak oluşturacağını belirten, Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, "Vatandaşın evi iş yeri yasallaşıyor. Ekonomik olarak da kullanabiliyor. Bunun karşılığında kredi alıyor. İkinci bir fayda. Konut üzerinden iş yeri üzerinden vergiler alınabilecek. Toplamda bir gelir elde edeceğiz. Öngörülerimiz var ama. Müracaatla birlikte ortaya çıkacak. Bu bedel kentsel dönüşüm için kullanılacak. Buradan elde ettiğimiz geliri belediyelere üç yıl ödemesiz 0 faizle kredi kullandıracağız. Her yıl ortalama 500.000 hane planlıyoruz. Şehirleri dönüştürüyoruz. En az 150 milyar civarında piyasaya para gelmesini bekliyoruz." dedi. 

İMAR BARIŞI KAÇ YILINDAN ÖNCE YAPILMIŞ YAPILARI KAPSIYOR?

Ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıların kayıt altına alınması amacıyla 31 Aralık 2017'den önce yapılan konut ya da işyerleri için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri'ne başvurulacak. Kayıt belgesi evlerde tapu gibi bir hüviyet oluşturacak. Başvuruda binaya ait kaç daire olduğu, metrekaresi, yüzölçümü gibi ayrıntılar paylaşılacak. Başvuru tarihi bu yılın sonunda bitecek, hükümet gelen taleplere göre bu süreyi bir yıl daha uzatabilecek. İmar Barışı başvuruları e-devlet üzerinden yapılabilecek. Yenileme ya da yıkım istenirse belediye mevcut imarı uygulayacak.