İlkbahar Gündönümü Miladi takvime göre her yıl 21 Mart tarihinde kutlanmaktadır. Doğanın yeniden canlandığını müjdeleyen bu tarih baharın gelişinin habercisi. Dünyanın farklı noktalarında Nevruz olarak kutlanan İlkbahar Gündönümü milyonlarca insanın bir araya gelmesinde de büyük bir etken oluyor. Bayram olarak da adlandırılan Nevruz yüzyıllardır kutlandığı gibi ülkemizde de  1995 yılına kadar bir gelenek olarak adlandırılmıştır.

İlkbahar Gündönümü Nedir?

İlkbahar gündönümü olarak bilinen bir diğer adı ile “ilkbahar ekinoksu” güneş ışınlarının ekvatora 90 derecelik (dik açı) açı ile gelmesi durumu olarak adlandırılmaktadır. Gerçekleşen ekinoks olayında gece ve gündüz süreleri birbirine eşit olmaktadır. Ayrıca hem kuzey kutbu hem de güney kutbu aynı anda gündoğumu yaşamaktadır.

Güneş ışınlarının ekvatora dik açı ile düşmesi sonucunda meydana gelen ekinoks da gün ışığı her iki yarım küre arasına eşit olarak yayılmaktadır. 21 Mart İlkbahar Gündönümü ile beraberinde Güney Yarım Küre’de geceler gündüzlerden uzun olurken, Kuzey Yarımküre de geceler gündüzlerden kısa olmaktadır. Böylelikle her iki yarım küreye de eşit oranda gün ışığı düşmektedir.

Baharın Başlangıcı

Baharın gelişinin müjdeleyen 21 Mart İlkbahar Gündönümü tüm dünyada ilgi ile karşılanmaktadır. Kuzey Yarımküre de bahar müjdelenirken, Güney Yarımküre de sonbahar müjdelenmektedir. Dünyanın farklı noktalarında baharın gelişi birbirinden farklı etkinlikler, kutlamalar ve karnavallar ile karşılanmaktadır. Ülkemizde ise 21 Mart İlkbaharın başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Gece ve Gündüz Eşitleniyor

Ekinoks olarak adlandırılan güneş ışınlarının ekvatora dik açı ile düşmesi olayı yıl içerisinde iki defa gerçekleşmektedir. Bu 21 Mart ve 21 Eylül tarihlerinde olmaktadır. Aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an güneş ışınlarının dik vurması ile gece ve gündüz süresi eşitlenmektedir. Kuzey Yarım Küre’de 21 Mart İlkbahar Gündönümü iken Güney Yarım Küre’de 21 Mart Sonbahar Gündönümü olarak yaşanmaktadır. Ayrıca Kuzey Yarımküre’de 23 Eylül Sonbahar Gündönümü iken Güney Yarımküre’de 23 Eylül İlkbahar Gündönümü olarak yaşanmaktadır.

21 Mart ve 23 Eylül Ekinoksu'nun Ortak Özellikleri

• Tüm dünyada gece ve gündüz süresi eşittir.
• Güneş ışınları ekvatora dik açı ile düşer.
• Güneş ışınları Kuzey Yarımküre ve Güney Yarımküreye eşit açılarda gelir.
• Dünya üzerinde ki durgun sularda gel-git dengesi artar.
• 21 Mart tarihinden 23 Eylül tarihine kadar güneş ışınları ekvatora dik açı ile düşmesinden dolayı Kuzey Yarımküre de gündüzler Güney Yarımküre den daha uzundur. 23 Eylül tarihinden 21 Mart tarihine kadar ise Güney Yarımküre de gündüzler, Kuzey Yarımküre den daha uzundur.
• 21 Mart Kuzey Kutup Noktasında ve 23 Eylül Güney Kutup Noktasında 6 aylık gündüzün başlangıcıdır. Güneş tam doğudan doğup tam batıdan batmaktadır.
• Her ne kadar eşit açılar ile güneş ışınları düşse de her iki yarım kürede sıcaklık aynı değildir.
• Kutuplarda alacakaranlık yaşanmasının sebebi güneş ışınlarının kutup noktalarına teğet geçmesidir.
• Aynı meridyen üzerinde bulunan tüm noktalarda güneş aynı anda doğup aynı anda batmaktadır.
• 21 Mart tarihinde Kuzey Yarımküre de ilkbahar, Güney Yarımküre de sonbahar başlar.
• 23 Eylül tarihinde Kuzey Yarımküre de sonbahar, Güney Yarımküre de ilkbahar başlar.