Basın kartı, temel olarak Basın İş Kanunu’na bağlı olarak çalışanlara verilmektedir. Ancak birkaç yıl önce yapılan düzenlemeler ile bu kartı alabilme koşulu genişletilmiştir.

Basın Kartı Nedir?

Sarı Basın Kartı olarak da bilinen, temel olarak Basın İş Kanunu’na bağlı olarak çalışan kişilerin alabileceği bir meslek kartı idi. Fakat birkaç yıl önce yapılan değişiklikler ile basın kartına sahip olabilecek kişilerin alanı arttırılmıştır.

Basın ve yayın sektöründe çalışan, belli iş alanlarında faaliyet gösterenlerin de sahip olabileceği bir meslek kartı olan basın kartı, son düzenlemeler ile sadece gazetecilere değil, alanda çalışan diğer meslek sahiplerine de verilmeye başlanan bir kart olmuştur.

Basın Kartı Çeşitleri Nelerdir?

Basın kartlarının üç farklı çeşidi bulunmaktadır. Bunlar;

• Sarı Basın Kartı,
• Sürekli Basın Kartı,
• Basın Şeref Kartı’dır.

Basın Kartı Nasıl Alınır?

Bu kartın sahibi olabilmek için gereken bazı şartlar vardır. Bu şartlara uygun olan kişiler, eskiden Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü’nün (BYEGM) internet sitesinden başvuru yaparak, burada almak istenilen karta uygun olan formu dolduruyordu.

Son yapılan düzenlemeler ile Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü kaldırılmış, yerine Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı görevi devralmıştır. Bu nedenle aynı şekilde internet üzerinden başvurular, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı sitesinden alınmaktadır. Başvuru yapıldıktan sonra kurum tarafından inceleme başlatılır. Kartı almak isteyen kişilerin öncelikle belirli sürelerde iletişim alanlarında çalışmaları gerekmektedir.

Bu çalışma süresinin bitimine en az bir ay kala kart başvurusunun ikinci kez aynı adresten tekrarlanmış olması gerekmektedir. İkinci başvuru sonrasında beyanname çıktısı alınır ve çalışılan kuruma imzalatılır. İmzalatılan beyanname kişi tarafından Ankara’da yaşanıyorsa, Ankara Basın Yayın İrtibat Birimine, değilse, yaşanılan ilde bulunan il müdürlüklerine teslim edilir.

Yaşanılan il de il müdürlüğü bulunmuyorsa, bağlı olunan il müdürlüğüne elden teslim edilmelidir. Son olarak çalışmaya dair her ay için iki belge iletişim başkanlığına internet üzerinden gönderilir. Eğer tüm safhalar geçildi ve kartı almaya hak kazanıldıysa, inceleme bitiminde kart yine il müdürlüklerinden, şahsen gidilerek alınır. Böylece kişi bu kartın sahibi olur.

Basın Kartı Almak İçin Ne Kadar Çalışılmalıdır?

Belli bir çalışma süresi beklenmektedir. Eğer kartı alacak kişi iletişim fakültelerinden mezun ise 12 ay çalışmış olması beklenir. Üniversite mezunu ama başka bölümlerden mezun ise kişinin 18 ay iletişim alanında çalışılmış olması beklenir. Ayrıca ön lisans mezunlarının 24 ay ve ortaöğretim mezunlarının bu kartı alabilmesi için ise 28 ay boyunca basın ve yayın alanında çalışmış olması beklenir.

Basın Kartı Almak İçin Gereken Şartlar Nelerdir?

Karta sahip olabilmek için bazı şartların yerine getiriliyor olması gerekmektedir. Bu kartı alabilmek için gereken şartlar şöyle sıralanabilir:

• 18 yaşını doldurmuş olmaktır.
• En az lise mezunu olanlar alabilirler.
• Kamu görevlerinden yasaklı olmamak.
• Kişinin, Kart Yönetmeliği’nde belirtilen suçlardan ceza almamış olmak gerekir.
• Kişinin basın ve yayın alanında, eğitim seviyesine ve türüne göre gerekli olan sürelerde çalışmış olmak gerekir.
• İş sözleşmesinin, Basın İş Kanunu uyarınca yapılmış olması gerekir. (Kurum sahibi ya da yönetim kurulu başkanlarının başvurularında bu madde gerekli değildir.)
• Mesleğin aktif olarak icra ediliyor olması gerekmektedir.
• Çalışılan kurumun Kart Yönetmeliği’ne uygun olması gerekmektedir.

Basın Kartının Avantajları Nelerdir?

Bu kartı almak zor bir süreçtir. Fakat bu zor sürece rağmen kartın birçok avantajı bulunmaktadır. Kartının avantajları şöyledir:

• Devlet tarafından tanınmış resmi bir gazeteci olmak
• Devlet protokolü ile ilgili haberleri takip edebilme hakkı kazanmak
• Uluslararası haberleri takip edebilme özgürlüğü kazanmak
• Sürekli basın kartı alabilme hakkı kazanmak
• Belediye, köy, özel idare gibi kuruluşların ulaşım hizmetlerinden bedelsiz olarak yararlanmak
• Kamuya ait müze, stadyum, galeri ve sergilere bedelsiz girebilmek
• Kanunca veya idarece gizlilik şartı konulmayan toplantılara dahil olabilme hakkı kazanmak
• Resmi törenlerde mesleki kolaylık sağlamak
• PTT Genel Müdürlüğü işlemlerinde kolaylık sağlamak
• TCDD hizmetlerinden indirimli faydalanabilmek
• Emniyet Genel Müdürlüğü’nce düzenlenecek basın trafik kartına sahip olabilmek**
• Silah ruhsatı alımında kolaylık elde etmek
• 5510 sayılı kanun gereğince hizmet süresi zammından yararlanmak
• Hizmet damgalı pasaport uygulamasından yararlanma hakkı kazanmak

Not 1: Kartı bulunan kişiler altı ay boyunca basın ve yayın alanında çalışmazsa basın kartlarını iade etmek zorunda kalırlar. Sürekli bu kart ise çalışma süresine bağlı kalınmadan süresiz olarak alınan bir karttır ve kart sahipleri alabilirler.

Not 2: Emniyet Genel Müdürlüğü’nden alınan bu kart ile kart sahipleri trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olurlar. Ayrıca park etme ve trafikte durma özgürlüğü de elde edilir.

Kartın Yenilemesi Nasıl Yapılır?

Basın kartları, çalışmaya devam edildiği sürece kullanılmaya devam eder. Fakat zamanla yıpranmış olan kartlar iade edilerek yenilenebilir. Aynı zamanda kart bilgilerinde değişiklik meydana gelmesi durumunda kart yenilemesi yapılabilir.

Eğer kart kaybedilirse, yine kart yenilemesi yapılabilir. Eğer mesleğe altı aydan uzun süre uzak kalınırsa, kişinin kartını iade etmesi gerekir. Tekrar ilgili alanlarda işe başlanırsa mesleğe geri dönüldüğünden kart yeniden çıkarılır. Kayıp, yıpranma, kart bilgilerinde değişiklik ve mesleğe geri dönme durumunda Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı internet sitesinden basın kartına başvurarak tekrar kart sahibi olabilirler.

Sorgulama Nasıl Yapılır?

Kart başvurusu sonrasında bir süre beklenmesi gerekir. Çünkü bu süreçte kart için gerekli şartların yerine getirilip getirilmediği incelenir. Bu süre boyunca Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı internet sitesinden kart sorgulaması yaptırabilirsiniz. Aynı zamanda kartı olan kişileri sorgulatmak içinde il il basın kartı bulunan gazetecilerin listesinin bulunduğu Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı internet sitesinden sorgulama yapılabilir.

Devlet Memuru Basın Kartı Alabilir mi?

Bu kartı almanın temel koşulu 5953 sayılı Basın İş Kanunu uyarınca çalışıyor olmaktır. Bu kanunda yapılan son değişiklik ile TRT ve Anadolu Ajansı’nda bu kanuna bağlı olarak çalışmayan memurlarında alabilmesinin önü açıldı. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı bünyesinde çalışan daire başkanlarından hukuk müşavirlerine ve mütercimlere de bu kartı alma hakkı verildi. Bu kurumların genel müdürleri de görev süreci boyunca kart sahibi olabiliyor.

Ayrıca ilgili bakanın sürekli kart almasının önü açıldı. Bunların yanında, TBMM’de bulunan memurlar da basın kartı almaya hak kazandı. Meclis İdari Teşkilatı Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı çalışanlarına da basın kartı verebilmenin önü açılmıştır. Aynı zamanda RTÜK’te çalışan memurların da basın kartı alabilmesine izin verilmiştir. Cumhurbaşkanlığında ve bakanlıklara bağlı olarak, basın ve yayın alanında çalışan memurlarında basın kartı almasının önü açılmıştır.

Kaynak: My Memur