Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) 1. Sanayi, Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanları Toplantısı, İstanbul'da gerçekleştirildi.

Toplantıya, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Azerbaycan Ekonomi Bakanı Mikayil Jabbarov, Kırgızistan Dijital Kalkınma Bakanı Nuria Kutnaeva, Kırgızistan Ekonomi ve Ticaret Bakanı Daniiar Amangeldiev, Kazakistan Cumhuriyeti Sanayi ve İnşaat Bakan Yardımcısı Olzhas Saparbekov, Özbekistan Yüksek Öğrenim, Bilim ve Yenilik 1. Bakan Yardımcısı Shakhrukh Daliev, KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, Macaristan Ulusal Ekonomi Bakanlığı Devlet Müsteşar Yardımcısı Adam Nagy ile TDT Genel Sekreteri Kubanychbek Omuraliev katıldı.

Toplantının açılışında konuşan Bakan Kacır, TUSAŞ'a düzenlenen hain terör saldırısını lanetleyerek, saldırıda şehit düşen kahramanlara Allah'tan rahmet, yaralılara acil şifalar diledi.

Bakan Kacır, Türkiye'yi durdurmaya çalışan türlü terör şebekelerine inat, Türkiye Yüzyılı'nda tam bağımsız Türkiye'den bir an bile vazgeçmeyeceklerini belirterek, "Milli Teknoloji Hamlesinin yüz akı Türk savunma sanayisinin kutlu yürüyüşüne devam edeceğini vurguladı.

Toplantıya katılanları 2023 yılının Türk Dünyası Gençlik Başkenti olarak ilan edilen İstanbul'da ağırlamaktan memnuniyet duyduğunu ifade eden Bakan Kacır, şunları kaydetti:

"İstanbul Fatihi, Sultan Mehmet Han'a, İstanbul'u niçin fethettiği sorulunca; 'önce o benim gönlümü fethettiği için' demiştir. Türk dünyası için oldukça önemli olan bu şehir, yüzyıl öncesinde olduğu gibi bugün de barındırdığı güzelliklerinin yanında dünya ekonomisi için oldukça kritiktir. Günümüzde İstanbul, finans ve inovasyonda sadece ülkemizin değil dünyanın önde gelen şehirlerinin başında gelmektedir. Bu tarihi şehirde, küresel konjonktürün en kritik alanları; sanayi, bilim, teknoloji ve inovasyon alanlarında yeni bir işbirliği dönemine başlamak üzere bir araya gelmiş bulunuyoruz. Hem küresel, hem bölgesel seviyede çok büyük sınamalardan geçtiğimiz bu dönemde, en önemli güç kaynağımız ortak değerlerimiz, dilimiz, kültürümüz ve tarihimizdir. Milletlerimizin birbirlerine duyduğu kardeşlik bağıdır. Ankara'da savunma sanayimizi hedef alan hain terör saldırısı bir kez daha göstermiştir ki, caydırıcılığımızı en üst düzeye çıkarmak için sarsılmaz bağlara dayalı birliğimizi güçlendirmek ve her alanda işbirliklerimizi artırmak, muhatap olduğumuz sınamalar karşısında bizim için bir tercihten öte zorunluluktur."

Bakan Kacır, Türk Devletleri Teşkilatı'nın bu işbirliği iradesinin en değerli neticelerinden biri olduğuna dikkati çekti.

Türkiye olarak, Türk dünyası kuruluşları arasındaki işbirliklerinin derinleştiğini ve yeni alanlarla genişlediğini görmekten memnuniyet duyduklarını ifade eden Bakan Kacır, bugün de, geçen yıl Türk Devletleri Teşkilatı Astana Zirvesi'nde devlet başkanlarının verdiği görevi yerine getirdiklerini ve teşkilatın ilk Sanayi, Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanları Toplantısını icra ettiklerini belirtti.

Bakan Kacır, teşkilatın önceliklerini daha da çeşitlendirerek, sanayi, bilim, teknoloji ve inovasyon alanlarında somut işbirliklerinin hayata geçirilmesi için büyük gayretle çalışacaklarına işaret ederek, şu bilgileri paylaştı:

"Bu kararlı adım, sadece fikir alışverişinde bulunmak için değildir. İşbirliğimizin geleceğini şekillendirecek somut eylemlerin temelini de atacaktır. Atacağımız adımlar, sanayi, bilim, teknoloji ve inovasyon alanlarında; Türk devletleri arasındaki dayanışmayı pekiştirecek, bölgesel bağları kuvvetlendirecek, ortak çıkarlarımız doğrultusunda ortak üretimimizi artıracak, coğrafyalarımız arasında değer zincirini kuvvetlendirerek küresel güçlüklerle beraber ve birlikte başa çıkmamıza olanak sağlayacaktır."

"ALINACAK KARARLAR ÜLKELERİMİZİ BİRLİKTE GÜÇLENDİRMEK İÇİN ÖNEMLİ OLACAK"

Dijital ve yeşil dönüşüm olan ikiz dönüşümle birlikte küresel üretim süreçlerinin hızla değiştiğini anlatan Bakan Kacır, bu alanlarda bilimsel ve teknolojik ilerlemenin, sanayinin dönüşümü için bir tercih değil, sürdürülebilir ekonomik büyüme ve küresel rekabette ayakta kalmak için bir gereklilik olduğunu vurguladı.

Bakan Kacır, bugün yapılacak görüşmelerin önemine değinerek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yapılan görüşmeler ve alınacak kararlar, ülkelerimizi yeni dönemde birlikte başarmak, birlikte geliştirmek ve birlikte güçlendirmek için en iyi şekilde konumlandırma yönünde oldukça önemli olacak. Toplantımızın tüm konu başlıkları, sınai ve teknolojik gelişmenin yanı sıra, karşılıklı ticaret hacmi artışının ve sürdürülebilir kalkınmanın destekleyici faktörleridir. Bu alanlar, ekonomilerimizin tam potansiyeline ulaşmasının, kaynaklarımızı verimli kullanmanın, insan sermayemizi en iyi şekilde geliştirmenin, inovasyon ve girişimcilik kültürünü teşvik etmenin, dolayısıyla ekonomilerimizin küresel zorluklar ve bölgesel riskler karşısında dirençli kalmasını sağlamanın anahtarlarıdır. Bugün kabul edeceğimiz bildiri ve bildirinin eki olarak kabul edilecek eylem planı, sadece bakanlıklarımız arasında değil; aynı zamanda özel sektörümüz, akademimiz ve araştırma kuruluşlarımız arasında somut bir iş birliğinin temelini oluşturacaktır. Bu, sınırları aşan bir ortaklıktır; karşılıklı güven, saygı ve vatandaşlarımız için daha iyi, daha müreffeh bir gelecek oluşturmaya yönelik ortak arzu üzerine inşa edilmiş bir bağlılıktır."

Ev sahibi ülke olarak, misafir ülkelerin katılımlarıyla bakanlar toplantısı kapsamında ele alınmak üzere öncelikli işbirliği alanları belirlediklerini söyleyen Bakan Kacır, bu alanların, söz konusu ülkelerin kalkınmasında önemli roller üstleneceğini düşündüklerini ifade etti.

Bakan Kacır, her biri ayrı stratejik önem ve birbirini destekleyici özelliğe sahip alanlara değinerek, "Bu alanlar; araştırma ve geliştirme, bilimsel araştırmalar ve burslar, sanayi üretiminde yapay zeka ve dijital dönüşüm, inovasyon ekosisteminin geliştirilmesi, yatırım fonu ve girişimcilik, KOBİ'ler, metroloji ve sanayi ürünleri güvenliği, standardizasyon ve uygunluk değerlendirmesi, sanayi alanında işbirliği ile uzay teknolojilerinin üretimi ve geliştirilmesidir. Bu alanlarda kapsayıcı ve uyumlu politikalarla var olan mevcut iş birliklerimizi derinleştirerek ve ayrıca iş birliklerimize yenilerini ekleyerek, hep birlikte küresel yarışın ön sıralarında yer alabileceğimize inanıyoruz."diye konuştu.

"BU ALANLARI ORTAK GAYRETLERLE BÜTÜNÜYLE HAYATA GEÇİRECEĞİZ"

Öncelikli alanları belirlerken "Küresel rekabette bizi ne öne geçirir?" sorusunun üzerinde özellikle durduklarını aktaran Bakan Kacır, söz konusu alanları ve bu alanlar kapsamında hazırlanan eylemleri, tüm katılımcıların sahiplenerek, ortak gayretlerle bütünüyle hayata geçireceklerini söyledi.

Bakan Kacır, Türkiye olarak, söz konusu alanlarda yıllara sari önemli bir bilgi birikimine sahip olduklarına dikkati çekerek şu değerlendirmeyi yaptı:

"Sizlerin de söz konusu alanlardaki çalışmalarınızı yakından ve takdirle takip ediyoruz. Kazan-kazan prensibi çerçevesinde, sizlerle bilgi birikimimizi paylaşmaya, keza sizlerin de bu alanlardaki çalışmalarından ve tecrübelerinden istifade etmeye hazırız, istekliyiz, kararlıyız. Bugünkü birlikteliğimiz; Türk Devletleri Teşkilatı'nın her bir üyesi ve gözlemcisi arasında sanayide, bilimde, inovasyonda ve teknolojide güçlü bir sinerji için hepimizin elini taşın altına koymaya hazır olduğunun işareti olarak değerlendiriyorum. Özellikle bu ilk toplantımız sonrası icra edilecek eylemler ile; bilim, teknoloji, inovasyon ve sanayi alanlarındaki iş birliğimizin bir sonraki toplantıda çok farklı bir noktaya taşınacağına, ve çok daha büyük çaplı iş birliklerini birlikte başaracağımıza olan inancım tamdır."

Bugün kurulan bu mekanizmanın, liderlerin güçlü iradesi, milletlerin birbirine olan muhabbeti ile TDT bölgesinde adil, sürdürülebilir ve hızlı kalkınmaya önemli katkılar sağlayacağını vurgulayan Bakan Kacır, "Gün birlik günüdür. Türk dünyasının yenilikçi, müreffeh ve güçlü bir gelecek inşa etmenin tam zamanıdır." ifadesini kullandı.

Türk dünyasının, şanlı geçmişinde bilim ve teknoloji alanında dünyaya yön verecek buluşlara imza attığını belirten Bakan Kacır, şunları kaydetti:

"Geçmişimizden ilham alarak bugün sanayi, bilim, teknoloji ve inovasyon alanlarındaki işbirliğimizde yeni bir sayfa açıyoruz. Devlet başkanlarımızın güçlü iradeleriyle kurulan bu yapı, bilimsel ve teknolojik işbirliğimizi daha da ileriye taşıma yönündeki kararlılığımızın somut bir göstergesidir. Toplantımız süresince ele aldığımız konular ve aldığımız kararlar, ülkelerimiz arasındaki işbirliğini derinleştirecek, bilim, teknoloji, inovasyon ve sanayi alanlarında yeni fırsatlar doğuracaktır. Kararlılığımız, sanayilerimizin dijitalleşmesine, inovasyon ekosistemlerimizin güçlenmesine ve teknoloji odaklı kalkınma hamlelerimize ivme kazandıracaktır. Özellikle gençlerimize yönelik bilimsel ve teknolojik projelerimiz, Türk dünyasının geleceğini inşa edecek olan yeni nesilleri hazırlayacaktır."

Bakan Kacır, her biri diğerlerine bağlı alanlarda, dijitalleşmeden yapay zekaya, yeşil teknolojilerden uzay çalışmalarına, geniş bir yelpazede işbirliğini artırmak için yeni bir döneme girdiklerini ifade etti.

Bu süreçte, söz konusu ülkelerin genç bilim insanları, mühendisler ve girişimciler için yeni fırsatlar oluşturmak, potansiyellerini en üst düzeye çıkaracak bir inovasyon ortamı oluşturmanın temel öncelikleri olacağına işaret eden Bakan Kacır, "Ortak AR-GE programları, teknoloji transferleri, kapasite geliştirme odaklı projeler ve akademik işbirlikleri ile TDT ülkeleri, bilim ve teknolojinin her alanında güçlü bir oyuncu haline gelecektir. Açık yüreklilikle ifade ediyorum; yakın tarih ne yazık ki ahlaki değerler bir kenara atıldığında teknolojinin insanlığa sadece felaket getirdiğini gösteren çok sayıda örneklerle doludur. Maalesef günümüzde de buna yüreğimiz kan ağlayarak şahit oluyoruz. Bütün dünyanın gözleri önünde Filistin'e İsrail tarafından uygulanan mezalim, tıpkı daha öncekiler gibi nesillerce lanetle hatırlanacak bir felaket olarak anılacaktır." diye konuştu.

"TDT OLARAK KÜRESEL SORUNLARA KARŞI ORTAK ÇÖZÜMLER ÜRETME KONUSUNDA KARARLIYIZ"

Bakan Kacır, Türk devletleri olarak, ahlak üzerine kurulu büyük bir medeniyetinin mirasçısı olduklarını dile getirerek, yapılan toplantı ve devamındakiler vesilesiyle ortaya çıkacak sanayi, bilim, teknoloji ve inovasyon alanında kazanılacak yetkinliklerin, varisi olunan ahlaki değerlerle perçinlenerek sadece TDT milletleri için değil, tüm insanlık için hayırlı neticeler doğuracağı söyledi.

Tarihsel olarak Türk dünyasının ayrıştığı, farklılaştığı en önemli hususiyetin, ahlaki değerleri önceleyerek kalkınma iradesi olduğunu anlatan Bakan Kacır, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bizler, teknolojiyi sadece ekonomik büyüme için değil, aynı zamanda toplumlarımızın refahını artırmak, çevresel sürdürülebilirliği geliştirmek ve insanlığa katkı sağlamak için de kullanma iradesini taşıyoruz. Türk Devletleri Teşkilatı olarak, küresel sorunlara karşı ortak çözümler üretme konusunda kararlıyız. Bugün, aynı çatı altında birleşen mevcut işbirliklerimiz ve tohumlarını attığımız yeni ortaklıklarımız, kültürel ve insani bağlarımızı da güçlendirecektir, toplumlarımızı teknolojinin yıkıcı etkilerinden korumaya yardımcı olacaktır. Örneğin, bugün hızla gelişen yapay zeka aynı zamanda bir tekelleşmeye de yol açıyor, küresel eşitsizliği her geçen gün daha da artırıyor. Buna karşı derhal ortak dil birliğimizi geliştirerek mevcut büyük dil modellerindeki baskın kültürü kırmalı ve bunu teknolojik gelişmemize adapte edebilmeliyiz. Bu noktada, "Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Arasında Türk Büyük Dili Modelinin Geliştirilmesine İlişkin Mutabakat Zaptının tüm üye ülkelerimizce imzalanıp, uygulama geçirilmesi çok önemli bir adım olacaktır."

Bakan Kacır, AR-GE'den, sanayi alanında işbirliğine, yapay zekadan dijital dönüşüme ve uzay teknolojilerinden inovasyon ekosisteminin güçlendirilmesine kadar işbirliğinin geleceğini belirleyecek kritik alanları ele almış olduklarını, bu alanlarda atılacak adımlarda yol gösterecek eylemleri içeren planı kabul edeceklerini ifade etti.

Bu alanların her biri bildiriyi imzalayan ülkeler için muazzam bir potansiyel barındırdığına dikkati çeken Bakan Kacır, "İmzalayacağımız tarihi bildiri ve eylem planının potansiyelimizi ortaya çıkaracağımızdan eminim. Kabul ettiğimiz bu geniş kapsamlı eylem planı, Türk Devletleri Teşkilatı'nın görünürlüğünün ve gücünün artmasına da katkı sağlayacaktır. Bugünkü toplantımız sanayi, bilim, teknoloji ve inovasyon alanlarında Türk dünyasının birleşebilme ve eyleme geçebilme gücüne dair ortak niyetini de ortaya koymuş oldu. Niyet ve başlangıçlar kıymetlidir. Ancak bu niyetimizi somut eylemlere dönüştürmemiz elzemdir, şevkle başladığımız bu güzel işi sahiplenmek ve nihayetlendirmek asıl başarımız olacaktır." diye konuştu.

"BURADA BAŞLAYAN İŞBİRLİĞİNİN ARTARAK DEVAM EDECEĞİNE OLAN İNANCIM TAMDIR"

Bakan Kacır, başarının gerçek ölçüsünün, üzerinde mutabık kalınan stratejik eylemlerin ne kadar etkin bir şekilde uygulandığına bağlı olacağını belirterek, "Bugün burada başlayan işbirliğinin artarak devam edeceğine, güçlü bir dayanışma ve ortak vizyonla, ülkelerimizi sanayi, bilim ve teknoloji alanında zirveye taşıyacağına olan inancım tamdır." dedi.

Türkiye'nin 2000'li yılların başından bu yana, tüm alanlarda olduğu gibi sanayi ve teknolojide de asırlık kazanımlar elde ettiğine işaret eden Bakan Kacır, sayılarını 191'den 362'ye yükseltilen organize sanayi bölgeleri ve kurulan 45 endüstri bölgesiyle Türkiye'yi küresel üretim üssü haline getirdiklerinin altını çizdi.

OSB'lerde çalışan fabrikaların sayısını 11 binden 58 bine çıkardıklarını belirten Bakan Kacır, şu bilgileri paylaştı:

"OSB'lerimizde istihdamı 415 binden 2 milyon 700 bine yükselttik. Ülkemizde planlı sanayileşme adına büyük bir altyapı inşaat ettik. Neticesinde sanayide toplam çalışan sayımızı 3 milyon 900 binden 6 milyon 700 bine ulaştırdık. Sanayi üretimimiz bu dönemde 3,2 katına yükseldi. Sanayimizin öncülüğünde ihracatımızı 36 milyar dolardan 262 milyar dolara çıkardık. Türkiye'yi küresel üretim üssü konumuna taşıdık. Bugün Türkiye, Çin'den Avrupa ortalarına kadar uzanan kuşakta en fazla ürünü en rekabetçi şekilde, en fazla ülkeye ihraç edebilen ülke konumundadır. Üretim kabiliyetlerimizle, salgın sonrasında küresel tedarik zincirlerinin yeniden şekillendiği dönemde, bu dönemi başarıyla değerlendirerek önemli bir rekabet avantajı elde ettik."

"2000'li yılların başından bu yana, Türkiye'de büyük AR-GE ve inovasyon ekosistemi inşa ettik." diyen Kacır, şunlara vurgu yaptı:

"Teknoparklarımızın sayısını 2'den 104'e, teknoparklarda araştırma geliştirme yapan firmalarımızın sayısını 56'dan 10 bin 800'e yükselttik. Toplam AR-GE harcamalarımızı yaklaşık 12 milyar dolara ve ayrıca AR-GE insan kaynağımızı 270 binin üzerine bu dönemde çıkarmayı başardık. Bütün bu kabiliyet, yetkinlik ve kazanımlarımızı siz kardeşlerimizle paylaşmaya ve sizlerin sahip olduğu yetkinlik, birikim ve kazanımlardan ilham almaya hazır olduğumuzu bir kez daha vurgulamak istiyorum. "

Kapanış konuşmasının ardından, toplantıya katılan ülkelerle ortak bildiriye imza atıldı.

"İKİNCİ TOPLANTI AZERBAYCAN EV SAHİPLİĞİNDE GERÇEKLEŞTİRİLECEK"

Bakan Kacır, toplantı sonrası basın mensuplarına yaptığı değerlendirmede, Türk Devletleri Teşkilatı 1. Sanayi, Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanları toplantısına İstanbul'da ev sahipliği yapmanın gururunu yaşadıklarını söyledi.

Bakan Kacır, geçen yıl TDT Liderler Zirvesinde alınan karar istikametinde, Sanayi, Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanları olarak, bugün gerçekleştirilen toplantıda alınan kararların, önümüzdeki dönemde teşkilatın tüm üye ülkeleri ve gözlemci ülkeler arasında iş birliğini, ortak çalışmaları kuvvetlendirecek adımlar atmaya devam edeceklerini ifade etti.

Gelecek dönemde TDT üyesi dost ülkelerle, daha fazla paylaşmaya, onların elde ettikleri tecrübe, birikim ve kazanımlardan ilham almaya gayret edeceklerine değinen Bakan Kacır, şunları kaydetti:

"Ne kadar bir ve beraber olursak, ne kadar ortak çalışmaları güçlendirebilirsek, rekabetçi alanlar olan yüksek teknoloji ve inovasyon alanlarında da o kadar rekabet gücü kazanacağımıza inanıyoruz. Yapay zeka gibi alanlarda, uzay bilimi ve teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik alanlarda işbirliğimizi çok daha ileri düzeylere çıkarmayı amaçlıyoruz. Bu hedef doğrultusunda Türkçe büyük dil modeli projesinin önümüzdeki dönemde TDT üye ülkeleri tarafından geliştirilmesini ümit ediyorum. İnşallah tüm bu çalışmalarımız gelecek nesiller adına, ülkelerimizi gelecek yüzyıllara hazırlayacak genç bilim insanlarının ve araştırmacıların yetişmesi adına da önemli bir zemin oluşturacaktır."

Bakan Kacır, Türkiye olarak Cumhurbaşkanın liderliğinde TDT'ye katkı vermeye, teşkilatın tüm üyeleri arasında işbirliği ve ittifakın güçlenmesi için çalışmaya devam edeceklerini vurguladı.

Yapılan görüşmelerde, ikinci toplantı için de karar alındığına değinen Bakan Kacır, "Bugün, önümüzdeki yıl yapılacak ikinci toplantının Azerbaycan'ın ev sahipliğinde gerçekleştirilmesi kararı alınmış oldu. Azerbaycan'ın ev sahipliğinde yapacağımız toplantıda hayırlara vesile olacaktır. Ben bu vesileyle Azerbaycan'a Bakü'de ev sahipliği yapacağı Küresel İklim Zirvesi için şükranlarımı sunmak istiyorum. Yine Kırgızistan'a önümüzdeki dönemde gerçekleştireceği Türk Devletler Teşkilatı Liderler Zirvesi için başarı dileklerimi sunuyorum."diye konuştu.