Filozof, herhangi bir konunun, olayın neden ve niçin olduğunu sorgulayan, düşüncenin ötesini araştıran kişilere verilen ünvandır. Özgün düşünceye sahip kişilerdir. İnsanların kendince bir şeylere inanmasını eleştirir, sorgularlar.
Sokrates (M.Ö469-399)Antik Yunanlı filozof, Yunan Felsefesi’nin kurucularındandır. Soru soran adam olarak adlandırılan Sokrates, insanların gerçekte anladıklarını düşündükleri şeyin sınırlarını genişletmeyi ve hayatlarının temelini oluşturan varsayımları sorgulamayı seviyordu. Alçakgönüllü ve salaş halleri Yunan gençlerini etkilemiş Sokrateslik taslamak deyimi yerleşmiştir.
Atina’da zengin ailelerin oğulları eğitim almak için yüksek ücretlerle Sofistlere gönderilirdi. Sokrates ise öğrencilerine, politika, felsefe, matematik, geometri alanında dersleri ücretsiz vermiştir. Sokrates’e göre “konuşmak yazmaktan daha iyiydi.” Yazılı sözcükler insana karşılık vermez; onları anlamadığınızda açıklama yapamazlardı. Sokrates yüz yüze konuşmanın çok daha iyi olduğuna inanıyordu. Konuşma sırasında konuştuğumuz kişinin nasıl biri olduğunu hesaba katabilir, mesajın yerini bulması için söyleyeceklerimizi buna göre uyarlayabiliriz. Sokrates yazıya önem vermediği için çalışmalarını ve düşüncelerini yazıya dökmemiştir, O’nun düşüncelerine ve çalışmalarının pek çoğuna öğrencisi Platon’un eserleri ile ulaşırız.
Soruları basit görünen ama zekice sorulardı. Euthydemos’la olan diyaloğu bunun bir örneğidir.
Sokrates “Aldatıcı olan ahlaksızlık sayılır mı” diye sorar. Euthydemos “Elbette sayılır” der. Bu defa Sokrates “Bir arkadaşın kendini öldürmek istiyor sen de elindeki bıçağı çalıyorsun, bu aldatıcıdır ama bu ahlakidir, kötü değil iyi bir şeydir.” Yani aldatıcı olanın ahlaksızca olduğu yorumu her durumda geçerli değildir.
Öğrencilerine de verdiği cevapları bir o kadar ilginçti.
Sokrates ders almak isteyen herkese “Bu gölcüğe bakıp ne görüyorsunuz?” sorusunu sorar. Öğrencisi bunun sebebini merak edip cevap beklediğinde Sokrates “Havuzda balıkların yüzdüklerini gören herkese ders veririm ama havuzda yalnızca kendi akislerini görenler kendilerine aşık kişilerdir, onlara verebileceğim bir ders olamaz.” cevabını verir.
Sürekli sorgulaması nedeniyle, gençleri yoldan çıkardığını, otoriteye karşı geldiğini, Atina demokrasisi ile dalga geçtiğini düşünen pek çok kişi, Sokrates’in cezalandırılmasını istiyordu. Mahkemesi sürerken istese jüriyi ikna edebilirdi fakat yine kendi fikirlerini savundu ve sonuçta zehir içmeye zorlanarak idam edildi.