Plasebo, hoşnutluk durumuna yol açmakta, tıpkı bir ilacın etkisi gibi vücuttaki yolaklar aracılığıyla etkisini göstermektedir.
Teorik olarak plasebonun bu etkileri klasik koşullanma, beklenti ve ödül modeli gibi kuramlarla açıklanmaya çalışılmıştır. Hastanın ve hekimin beklentilerinden, verilen ilaçların rengine, sayısına ve şekline, hekimin tutumundan, hastanın özelliklerine kadar birçok faktörün plasebo etkisinden sorumlu olduğu öne sürülmüştür. İnsanların hayatta karşılaştıkları uyaranlara fazla veya az olarak cevap üretme özellikleri kişisel olarak değişmektedir. Bu durum üzerinde öğrenilmiş durumlar ile klinik görünüm ve kişilerin biyolojik yapıları arasındaki ilişki rol oynamaktadır. Plasebo yanıtında duygu durumda, motivasyonda veya bilişsel işlevlerde değişiklik gibi daha karmaşık süreçler rol oynamaktadır.
Plasebo fenomeni ilk olarak ağrı alanındaki çalışmalarda ortaya çıkarılmıştır. Günümüzde de halen ağrıda plasebo ile ilgili çalışmalar çoğunluktadır. Nörogörüntüleme yöntemlerinin gelişmesi sonrası ağrının hissedilmesi ve kontrolünde yeri olan birçok beyin bölgesi tanımlanmıştır.
DEPRESİF BOZUKLUKTA PLASEBO ETKİSİ
Major depresyonu olan hastaların verilen antidepresan ve plasebo tedavisi sonunda, tedavi öncesine göre niceliksel elektroensefalografi ile beyin aktivitesi incelenmiş ve plaseboya cevap veren grupta, elektroensefalografik aktivitenin ölçüm birimi olan ve kan akımı ile kuvvetli korelasyon gösteren prefrontal kordansta belirgin artış bildirilmiştir.
Plasebonun anksiyete üzerindeki etkisini inceleyen çalışmalarda sağlıklı gönüllülere hoşnutsuzluk oluşturan görüntüler gösterilmiş ve duygusal algı ölçülmüştür.