Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, küresel salgının uzunca bir süredir dünyanın en önemli gündem maddesi olduğunu vurguladı.
Küresel bir hastalıkla mücadelede tüm ülkelerin tecrübeleri ve altyapıları ile uyumlu olarak mücadele etmeye çalıştığını dile getiren Koca, "Bu yolda hiçbir ülkenin mücadelesi yetersiz, hiçbir ülkenin mücadelesi de diğerlerinden çok başarılı değildir." dedi.
Koca, bu dönemin insanları olarak hep birlikte yeni bir salgın hastalık döneminin tecrübe edildiğini ifade ederek, dünyanın başarılı bir sınav vermediğine, ancak başarısızlığı üzerinden de salgınla mücadele edilmesinin mümkün olmadığına işaret etti.
Her ülkenin elindeki imkanlar nispetinde tedbirler almaya çalıştığını anlatan Koca, "Biz de elimizdeki imkanları en iyi şekilde kullanmaya çalıştık ve ülkemizin ismini dahi duymamış insanlara burada salgınla iyi mücadele edildiğini gösterdik. Salgınla iyi mücadele etmek şüphesiz başta sağlık çalışanları olmak üzere tüm milletimizin gayret ve özverisi ile oldu. Bu mücadele, yaşadığımız acıları ve ödediğimiz belki de ödeyeceğimiz bedelleri de ortadan kaldırmıyor. Can yakan kayıplarımız var. Huzurlarınızda bir kez daha kayıplarımıza Allah'tan rahmet, milletimize de başsağlığı diliyorum." diye konuştu.
"Mücadelenin her boyutunda çok önemli tecrübeler edindik"
Bakan Koca, virüsün hayattan çıkacağı günlere dair umudu hep güçlü tuttuklarını dile getirerek, "Kurumsal ve toplumsal düzeyde virüse karşı temel mücadele koşullarını çok büyük ölçüde tesis edebildik." dedi.
Hayatı, virüsün dolaşımına imkan vermeyecek kurallar içinde sürdürmeye çaba harcadıklarını aktaran Koca, şunları kaydetti:
"Bu bir yıllık mücadele sürecinde pek çok deneyim de kazandık. Sadece tıbbi mücadeleden bahsetmiyorum, 83 milyon olarak mücadelenin her boyutunda çok önemli tecrübeler edindik. Gerek yaşadığımız salgınla, gerek başka bir halk sağlığı riskiyle başa çıkabilmenin yolunun tıbbi olmaktan daha çok sosyal bir mücadele gerektirdiğini gördük.
Riskten korunma tedbirlerinin, tedaviden kat kat üstün bir değerde olduğunu yaşayarak öğrendik. Bugüne kadar sahne önünde Bilim Kurulumuz mücadelede önemli roller üstlendi. Pek karşınıza çıkmayan Toplum Bilimleri Kurulumuz ise sahne gerisinde konunun sosyal ve psikolojik yönetiminde önemli stratejiler geliştirdiler. Artık küresel salgının sosyal hayata etkileri ve normalleşmeyi önceleyen bir döneme geçiyoruz, 'Yerinde karar dönemi'."
"8 milyon doz aşı seviyesine ulaşıldı"
Sağlık, tedavi ve hastalıkla mücadele konularında Bilim Kurulunun çalışmalarının bütün hızıyla devam edeceğinin altını çizen Koca, artık salgının sosyal hayata etkileri ile mücadeleye odaklanılacağını söyledi.
Bakan Koca, Bilim Kurulunca hazırlanan plan dahilinde bugüne kadar aşılama çalışmalarında yaklaşık 1,5 milyonu ikinci doz olmak üzere 8 milyon doz aşı seviyesine ulaşıldığını belirterek, "Aşılama planındaki ilk aşamanın sonuna yaklaştık. Aşı tedariğine paralel olarak ortaya koyduğumuz performansla küresel düzeyde en başarılı ülkeler arasındayız." açıklamasında bulundu.
"Tedarik ve planlama sorunumuz yok"
Sağlık Bakanı Koca, "Aşıyı hazır temin eden ülkeler içinde en hızlı ve en çok aşılamayı başarmış durumdayız. Ancak aşı temininde tüm ülkelerin önemli sorunlar ve aksaklıklar yaşadığı böyle bir dönemde, yeterince yüksek hızda ve sistematik olarak aşı programını uygulamış olsak da nüfusa oranla daha katetmemiz gereken çok yol var." dedi.
Temin edilen aşıya rağbetin arttığına dikkati çeken Koca, sözlerine şöyle devam etti:
"Bu tercihimizin doğruluğunu tasdik etse de lojistik ile ilgili tehdidi artırıyor. İlgi gören her ürünün temininde güçlük vardır. Kaldı ki deyim yerindeyse aşı kıtlığı yaşanan bir zamandayız. Aşılama programımızı bildiğiniz gibi anlık ve canlı olarak yayınlamaktayız. Bu açıklanan veriler üzerinden çeşitli değerlendirmeler yapılarak haklı haksız eleştiriler yapılmaktadır. Aşı programı adaletle ve şeffaf şekilde yürütülmektedir. Zaman zaman aşılama sayısında azalma ya da artış olması tamamen lojistik gerekçelerle bilinçli olarak planlanmaktadır. Bugün aşıyı temin edebilirken, yarın temin edilebileceğinin garantisini kimse veremez.
Aşı tedariğinde her an aksaklık yaşanabilir ve program kesintilere uğrayabilir. Bunu yaşamamanın tek yolu, kendi aşımızı üretmektedir. Bildiğiniz gibi bu konuda da çok önemli mesafeler almış durumdayız. Bugün itibarıyla açıkça ifade etmek isterim, bir tedarik ve planlama sorunumuz yok. Bu önemli bir güvencedir. Birinci doz aşısını olan tüm vatandaşlarımızın, ikinci doz aşıları güvence altındadır. Ancak daha güvenli olanı kendi aşımıza sahip olmaktır. Sizlerden özellikle bu konuda yapılan, yapılabilecek eleştirileri, eldeki imkanları en iyi şartlarda kullandığımızdan emin olarak değerlendirmenizi istirham ediyorum."
"Aşının ilk dozunu yaptırmış olmak bizi rehavete değil tedbire sevk etmeli"
Koca, aşı ile ilgili bir hakikati daha hatırlatmak istediğini dile getirerek, "Aşı olduğumuz gün korunma başlamıyor. İkinci doz aşıyı olup üzerinden 14 gün geçtikten sonra aşılanmış oluyoruz. Yani ilk aşı olduğumuz günden 42 gün sonra. Bu 42 gün kendimizi daha iyi korumak zorundayız. Ayrıca tüm nüfusumuzun en az yüzde 60'ını aşılamadan aşı güvencesini elde etmiş olmuyoruz. Aşının ilk dozunu yaptırmış olmak bizi rehavete değil tedbire sevk etmeli. Bu noktada ülkemizde de her geçen gün sayısı artan mutasyonlu virüsü de dikkate almak zorundayız." uyarısında bulundu.
"Bazı illerimizde buna yönelik özel tedbir planlarımız var. Vaka sayılarındaki artış, bazı illerimizin diğerlerinden daha geç normalleşme sürecine geçmesine neden olabilecek." değerlendirmesinde bulunan Koca, virüsün kendisi de, mutasyona uğramış hallerinin de aynı şekilde yayıldığını ve korunma yöntemlerinin de aynı olduğunu söyledi.
Sağlık Bakanı Koca, "Tedbir halen en güçlü silahımız." dedi.
"Kurallara uyum konusunda güvenlik kuvvetlerimiz denetimleri arttıracak"
Geçen haftalarda iller düzeyinde yüz bin nüfusa düşen haftalık vaka sayılarını paylaşmaya başladıklarını belirten Koca, salgın yönetiminde "Yerinde karar" dönemine geçeceklerini duyurduklarını hatırlattı.
Bu verileri her hafta düzenli olarak paylaşmaya devam edeceklerini de bildiren Koca, vaka sayılarıyla, pozitif test oranı, yoğun bakım doluluk oranları ve entübe edilen hastalardaki değişim gibi faktörlerin de illerin risk durumuna etki ettiğini söyledi.
Koca, belirttiği parametrelere göre illerin risk düzeylerini, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek riskli olarak ilan edeceklerini vurgulayarak, şu bilgileri verdi:
"Bu risk durumlarına göre farklı iş kollarımızın faaliyet serbestliği konusunda Bilim Kurulumuzun çalışmasını, Sayın Cumhurbaşkanımızın başkanlığında Kabinemize arz edeceğim. Alınan kabine kararlarını da, Kabine Toplantısı sonrasında tensipleri halinde Sayın Cumhurbaşkanımız açıklayacaklardır.
Yerinde karar dönemiyle kurallara uyum konusunda güvenlik kuvvetlerimiz denetimleri arttıracak. Bu hususta Sayın İçişleri Bakanımızla yaptığımız görüşmede kendileri de kararlılıklarını ifade ettiler. Ülkemizin bir an evvel normal koşullarına dönmesi için milletimizin sağlık ve sıhhatini muhafaza için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz."
CHP'nin Çin aşısıyla ilgili iddialarına yanıt veren Koca, şöyle devam etti:
"Aşı savaşının olduğu bir dünyada, üretici firma aşıyı bedava bağışlar mı, bunun akılla izahı var mı? Vatandaşımız bunu çok iyi bilsin, biz aşıyı dünyadaki bütün ülkelerin aldığı fiyattan en ucuza alan ülkeyiz. Altını çiziyorum, hiçbir şekilde aracı firmaya zerre kadar bir kuruş ilave verilmemiştir. Özellikle devletler düzeyinde korunması gereken ve devamında aşı sürecinin gelişini etkileyebilecek herkesin sorumluluk taşıması gerektiği bir dönemde ve özellikle ülkeler arası hassas noktaları gündeme getirerek, aşının gelişini etkileme çabası içinde olmayalım. Önemli olan aracıya ekstra ücret verme durumudur. Biz ekstra ücret vermedik, pazarlığı Sinovac firmasıyla yaptık. Olması gereken devletler arası sırrı niye ortaya döküyoruz. Eğer bununla ilgili varsa bir sorun, bu kadar hassasiyetin olduğu durumu biliyorsunuz. Bana Sayın muhalefet lideri açıp sorabilirdi. Yok mu böyle bir iletişim anlayışı?"
"Tam kapanma düşünmüyoruz"
Bakan Koca, Kovid-19 tedbirlerine ilişkin soruya, "Şu an tam kapanma gibi bir durumu düşünmüyoruz ama her geçen gün vaka sayılarının arttığını görüyoruz." yanıtını verdi.
Koca, "BioNTech ile ilgili ilk etapta gelebilecek aşı miktarı 800 bin olacak, toplam 4,5 milyon. 5 milyona tamamlanması için de çaba sarf edilecek." dedi.
Kısıtlamalara dair bilgi veren Koca, "65 yaş üzerinde aşılama oranının yüksekliğine bağlı olarak illerde bu konuyla ilgili esnetme yapılabilir." diye konuştu.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, şu ana kadar Türkiye'de Kovid-19'un 1 Brezilya, 49 Güney Afrika mutasyonunun görüldüğünü bildirdi.
Vatandaşlara verilemeyecek hiçbir hesaplarının olmadığını vurgulayan Bakan Koca, "Bu noktada vatandaşımız müsterih olsun. 1, aşıyı ucuza alıyoruz. 2, bu aşıya erişim için her imkanı kullanıyoruz. Bu noktada da önümüzdeki aylarda aşıya daha yoğun erişeceğimizi söyleyebilirim. Müsterih olsunlar. Özellikle de 83 milyon vatandaşımıza eşit fedakarlık yaparak, eşit davranarak bu dönemde birlikte mücadele ederek başarıyı elde etmemiz gerekiyor." diye konuştu.
Başarının, 83 milyonun başarısı olacağını vurgulayan Koca, "Siyasi arenaya taşıma noktasında direnmeye devam ediyor olacağım, kararlı olmaya devam ediyor olacağım. Vatandaşımızın zihinlerini bulandırmak isteyenlere de her noktada vatandaşımıza açıkça olanın ne olduğunu da izah etmeye devam ediyor olacağım." dedi.
Sorular
Sağlık Bakanı Koca, açıklamalarının ardından, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Karadeniz'deki vaka sayısındaki artış göz önünde bulundurularak, 1 Mart'tan itibaren çok riskli bölge olarak belirlenecek illerde tam kapanma ya da şehirler arası seyahat kısıtlamasının söz konusu olup olmayacağı ve Türkiye'ye özgü bir mutasyon varsa bununla ilgili bir çalışma yapılıp yapılmadığı sorularını Koca, şu şekilde yanıtladı:
"Özellikle bugün Bilim Kurulumuzdaki konuşmamda da bahsettim. Sayın Cumhurbaşkanımızın söylediği şekli ile düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olarak ayrımının nasıl olması gerektiği, hangi kriterlerin esas alınması gerektiği ve bununla ilgili illerde nasıl bir kısıtlama veya açılım olabileceğini tartışmış olduk. Bu anlamda tam kapanma gibi bir durumu şu an düşünmüyoruz ama her geçen gün hepimizin de gördüğü şekliyle vaka sayılarının giderek arttığını görüyoruz.
Mutasyonun da bazı bölgelerde etkisini göstermeye başladığını gözlemliyoruz. Özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Samsun, Ordu gibi. Bazı illerimizde bu mutasyon oranı giderek artıyor. Bu mutasyonun artışı ağırlıklı İngiltere mutantı dediğimiz özellikle en yaygın olan virülansı üzerine etkisinin daha olmadığı ama bulaşıcılığının arttığını bildiğimiz bir mutant daha yaygın. Brezilya mutantı zaten bir tane diye söylemiştik, İstanbul'da. Onun dışında olmamış oldu. Güney Afrika ile ilgili de şu ana kadar 49'a yakın bir mutantın görüldüğünü söyleyebiliriz.
Biz Türkiye'ye özgü bir ara, Ankara'da 5 vakamız olmuştu. Bize özgü bir mutant olabilir mi şüphesi içinde olduğumuz... Onun da dünyada görülen, bize özgü bir mutant olmadığını artık biliyoruz. Yani Türkiye'de bize özgü, ekstra yeni bir mutantın olmadığını çok rahatlıkla söyleyebiliriz ama ağırlıklı İngiltere mutantı olmak üzere giderek toplumdaki oranın da yükseldiğini, yani bulaşıcılığın daha da arttığını çok rahat söyleyebiliriz. O nedenle de bu dönemde tedbirler daha önemli olmaya başladı. Yakınlıklarla, maskesiz olma durumunda, temasın ortadan kalktığı durumlarda bu bulaşıcılığın daha öncekine göre biraz daha arttığını çok rahat söyleyebiliriz. Biraz daha bu anlamda tedbirlere hassasiyetle uymamız gerekiyor."
"İlk 800 bin doz aşı da muhtemelen 10 gün içerisinde gelmiş olacak"
Bakan Koca, Sinovac aşısının etkinliği noktasında Türkiye'deki Faz-3 sonuçlarının belli olup olmadığı, aşı olanlardan hastalığa yakalananların olup olmadığı ve BioNTech aşılarının ne zaman geleceğine ilişkin sorulara karşılık, şöyle konuştu:
"BioNTech ile ilgili ilk etapta gelebilecek aşı miktarı 800 bin olacak. Toplam 4,5 milyon, 5 milyona tamamlanması için de çaba sarf edilecek ama 4,5 milyon olarak netleşti. Mart ayı sonuna kadar. İlk 800 bin doz aşı da muhtemelen 10 gün içerisinde gelmiş olacak. Faz-3 çalışması ile ilgili Serhat Hocam burada, Bağımsız Kurul olduğu için biliyorsunuz bizimle ilgili değil, Serhat Hocamlar ne zaman açıklarsa biz de o zaman duymuş olacağız."
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal da "Sayın Bakanım bizimle de ilgili değil. Çalışmada bağımsız bir bağımsız grup daha var. Data temizliği denen iş yapılıyor şu anda. 10 bin 250 kişiyle çalışma kapatıldı. Plasebo koluna gelenlerin iki aşılarının az bir kısmı kaldı onlar da tamamlanıyor. Bu hafta sonu bütün data her şeyiyle tekrar gözden geçirilecek. Önümüzdeki hafta içerisinde basınımız aracılığı ile sonuçları paylaşırız inşallah ve hemen peşinden de zaten bir dergide yayınlanmak üzere hazırlığımızı yapıyoruz." dedi.
"Sputnik ile ilgili Türkiye'de toksikolojisi başladı"
Türkiye'de toplamda kaç doz aşı olduğu ve anlaşması imzalanan 130 milyon doz aşının ne zaman geleceği sorulan Fahrettin Koca, şunları kaydetti:
"Sözleşmeyi yaptığımız tarih, 24 Kasım. 24 Kasım'da Sinovac ile sözleşme yaptık. Devamında da 50 milyon doz için yapıldığını söylemiştim. 100 milyon doz için sözleşme yapıldı. İlave BioNTech ile ilgili 4,5 milyon doz mart sonu olmak üzere sözleşme yapıldı. 104,5 ama 4,5 milyon 30 milyona kadar opsiyonel onu marttan sonraki dönemde artırmak için Uğur Hoca ile birlikte yakın iletişimdeyiz, gayret içinde olacağız. Bunun dışında Sputnik ile ilgili Türkiye'de toksikolojisi başladı. Üretim dahil olmak üzere bunu gerçekleştirecek firma bütün hazırlıklarını yapıyor. Onunla ilgili de ayrı bir hazırlığımız devrede. Yani Rus aşısının Türkiye'de üretimi ile ilgili ayrıca bir çalışmamız ama öncelikle toksikolojinin bitmesi, o da başladı."
AstraZeneca ile ilgili de görüşmelerin başından beri devam ettiğini bildiren Koca, şöyle devam etti:
"Bugünlerde daha yoğun bir şekilde yakın görüşüyoruz. Onunla da ilgili zannediyorum önümüzdeki 1-2 hafta içerisinde bir ön sözleşme imzalanabilir. Orada da yakın takip içindeyiz ama bizim için önemli olan nisan, en geç mayıs ayında bu aşılama sürecini tamamlayabilir olmak. Bu süreci derken, özellikle 20 yaş üstü nüfusumuz belli, bizim toplamda şu an nisan, en geç mayıs ayı sonuna kadar 105 milyon doz aşıya erişeceğimizi biliyoruz.
AstraZeneca ve BioNTech ilavesi dışında söylüyorum. Şu an net, kesin olan 105 milyon için söylüyorum, en geç mayıs sonuna kadar bunun olacağını düşünüyoruz. Bu ne demek? 52,5 milyon insanımızın aşılanması demek. Bu da zaten aşılanabilecek olan toplam belli bir yaşın üzerindeki insanımızın, 20 yaş üzerindeki bir kısmı geçirdiği için olmayacak ve toplamda baktığımızda 52,5 milyon insanımız, 20 yaşın üzerinde herkesi yapabilir duruma gelmiş olacağız. Ne zamana kadar? En geç mayıs ayına kadar bitirmek istiyoruz, hazirana gelmeden bu sayıyı yakalamak istiyoruz."