Geçenlerde bir haber gözüme çarptı!
“İngiltere Premier Ligi kulübü Chelsea'nin sahibi Rus ‘işadamı’ Roman Abramovich, Norveçli ressam Edvard Munch'un insanın varoluş sancılarını, ızdırabını anlatan ünlü tablosu 'Çığlık'ı (Scream) 120 milyon dolara satın aldı.”
“Allah Allah ne var bunda! Her ünlü ressamda olduğu gibi Munch’un Çığlık tablosu da, 119,9 milyon dolar karşılığında satılarak şu ana kadar açık artırmada satılan dünyanın en pahalı sanat eseri unvanını aldı. Gayet normal.” Diyecekseniz yazının devamını okumanıza gerek yok.
Sanatın asıl amacı, muhatabını modern endüstriyel kapitalizmin dişlilerinde un ufak etmekten kurtarıp, hayatın gerçek deneyimlerine, özüne bağlamaktır. Munch da bu görüşler ışığında çağımızın başyapıtlarından biri olan eseri “Çığlık” ı yaparken belli ki bir sancının içindeymiş! Yoksa ‘çığlık’ ‘çığlık’ olur muydu?
Ressam Munch kendi ifadesiyle; 1863’te yoksul bir askeri doktorun beş çocuğundan ikincisi olarak dünyaya gelişinin ve sonrasında yaşadıklarının iz düşümünü yansıtmıştı Çığlık’ta. Munch, “Anlayamadığı bir evrenle karşı karşıya olan ve onunla ancak panik duygusuyla ilişki kurabilen, varoluşsal bir kriz halindeki zavallı insanın kendisi sadece” derken, sen tut yıllar sonra kamuya mal olmuş sessiz yığınların sesi olmuş Çığlık’ı hesap edemediğimiz paraya Rus bir Oligark al, koleksiyonuna kat!
Oligark? Star Wars’da efsanevi yıldız savaşçısı ismi gibi olsa da; Oligarşik düzendeki yöneticilere verilen isimdir. Günümüzde oligark dendiği zaman Rusya’daki büyük şirketlerin sahipleri olan isimler kast edilmektedir. Rus Oligarklar 1990’lı yıllarda komünizmin yıkılıp yerine kapitalist düzenin kurulması sırasında ortaya çıkmışlardır.
Eskilere gidersek, Para sever ve zenginlik tutkusuna sahip insanların başta bulunduğu yönetim biçimine, oligarşi diyor, Platon. Servet biriktirme arzusu sonucu, gelire dayalı, zenginlerin yönettiği ve fikirlerin yönetimde pek etkisinin olmadığı bir düzen oluşuyor.
Devlet yönetiminin bir zümrenin veya bir grubun elinde olduğu yönetim biçimidir; Oligarşi, azınlığın kötü yönetimi anlamına gelen bir kavramdır. İşte, bu düzenin yarattığı insana da Oligark deniyor.
Gelir dağılımında adaletsizlik, parası olanın kendini ayrıcalıklı sanmasının doğal sonucu, üstüne dalga geçer gibi bu zihniyetin böylesi bir eseri satın alması! Kıroyum ama para bende mi, adaletine yandığımın dünyası mı hadi yazıyı buraya kadar okudunuz çıkarımı da siz yapın!
Parasıyla her şeye sahip olacağını zanneden oligark düşünce, belki Munch’un Çığlık Tablosu’nu satın almış olabilir, ancak tablonun oluşmasını sağlayan fikir ve duygular satın alınamaz. Para her zaman yer değiştirir fakat Munch’un çığlığı, insanoğlu düşündüğü ve duygulara sahip olduğu sürece dünyanın dört bir yanında yankılanmaya devam edecektir.
Son olarak, gelir dağılımı eşitsizliğinin en fazla olduğu ülkeler arasında Türkiye 5. - Rusya 17. sırada! Fıkra bu kadar Aziz YeniKapıHaber Okuyucuları.
Baki selam ve sevgi ile...