Geçtiğimiz aralık ayında başlatılan Kur Korumalı Mevduat uygulaması, döviz kurlarının aşırı yükselmesini dizginlediği gibi, Türkiye'nin güçlü şekilde büyümesine katkı verdi ve yüz binlerce kişilik ek istihdam sağlamasına yardımcı oldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 20 Aralık 2021'de açıkladığı Kur Korumalı Mevduat açıklamasının üzerinden 10 ay geçti. Açıklamanın ardından vatandaşlar ve şirketler birikimlerini dolar yerine Kur Korumalı Mevduatlarda değerlendirmeye başladı. Kur korumalı hesaplarda biriken para miktarı 1 trilyon 370 milyar lirayı aştı. Kur Korumalı Mevduat ve Katılım Hesaplarını tercih eden vatandaşların ve şirketlerin toplam sayısı 2 milyon 138 bin 489'a ulaştı.

TL MEVDUATININ %35'İ KUR KORUMALIDA

Muhalefetin eleştirilerine rağmen büyük ilgi gören Kur Korumalı uygulamasının ulaştığı rakam, bankacılık sektörünün toplam mevduatının yüzde 16'sını ve TL cinsi mevduatların ise yaklaşık yüzde 35'ini oluşturuyor. Üstelik uygulama sayesinde ortalama mevduat vadesinin 45 gün olan Türkiye'de, önemli bir kaynağın TL olarak 90 günlük vadede tutulmasını sağladı.

GÜÇLÜ BÜYÜME VE İSTİHDAM SAĞLADI

Kur Korumalı Mevduat uygulamasıyla birlikte Merkez Bankası, Eylül-Aralık 2021 döneminde faizi 5 puan (500 baz puan), bu yıl ise 2 puan (200 baz puan) olmak üzere toplam 7 puan (700 baz puan)düşürmesi, hem yüksek büyüme sağladı hem de istihdamı artırdı. Şirketlere uygun oranlarda sağlanan kredilerin de etkisiyle Türkiye bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 7,5 ve ikinci çeyrekte ise yüzde 7,6 büyüme kaydetti. ABD'nin iki çeyrek üst üste yaşadığı küçülme ile resesyon yaşadığı, Avrupa ülkelerinin resesyon riskiyle karşı karşıya kaldığı bu yılın ilk yarısında Türkiye'nin yüzde 7,5 büyümesinde faiz düşürmenin büyük etkisi oldu.

ŞİRKET İFLASLARI KAÇINILMAZ OLURDU

Türkiye Kur Korumalı Mevduat uygulaması yerine faiz artırmayı tercih etseydi ne olurdu? Ekonomi yönetiminin yaptığı analize göre; faizi artırarak kur ataklarının önüne geçme çabasının ekonomiye etkisi daha yıkıcı olurdu. Merkez Bankası kurların yükselmesini durdurmak için faizleri 10 puan (1000 baz puan) artırsaydı; bankacılık sektörü yükümlülükleri yükselecek ve banka bilançoları kötüleştirecekti. Bu faiz artışı reel sektörün borcunu geri çevirmesini zorlaştıracak ve bilançolarının bozulmasına sebep olacaktı. Bu durum birçok firmanın faaliyetinin aksamasına veya durmasına yol açardı.

EKONOMİ BÜYÜMEZ KÜÇÜLÜRDÜ

10 puanlık bir faiz artışının yapıldığı ve faizlerin 1 yıl boyunca yüksek seyrettiği varsayımı altında yapılan analize göre; kullandırılan krediler önemli ölçüde azalacak ve bu durumun tüketim ve yatırım kararlarını olumsuz etkileyerek ekonomik aktivitenin yavaşlamasına sebep olurdu. 10 puanlık faiz artışı ekonomik büyümeyi bir yıllık dönemde 1,5 ile 2,7 yüzde puan arasında düşürecekti. Üstelik faiz artışı sayısı, boyutu ve süresi gibi nedenlerle her 10 puanlık faiz artışında bu olumsuz etki katlanarak artacaktı.

1,4 MİLYON KİŞİ İŞSİZ KALIRDI

Büyümedeki kuvvetli seyir iş gücü piyasasına olumlu yansımaları yılın ilk yarısında görüldü. Türkiye ocak-haziran döneminde yaklaşık 900 bin kişilik ilave istihdam sağladı. Aralık 2021'de yüzde 11,2 olan işsizlik oranı temmuz ayı itibarıyla yüzde 10,1'e geriledi. 10 puanlık faiz artışı yapılsaydı, işsizlik azalmaz artardı. Kredi maliyetlerinin artacak olması nedeniyle ekonomik aktivitede görülen daralmanın etkisiyle faiz artışının olmadığı duruma göre bir yılda yaklaşık 800 bin ile 1,4 milyon kişi arasında istihdam kaybı olurdu.

RANTİYE DEĞİL VATANDAŞ KAZANDI

Türkiye Kur Korumalı Mevduat uygulaması yerine faiz artırmayı tercih etseydi, ekonomik büyüme yüzde 2,7 puan aşağıda ve 1,4 milyon kişi işinden olacaktı. Parasını kur korumalıya yatıran 2,1 milyon vatandaşa ve şirketlere ödenen 76 milyar liralık nema 3-5 rantiyenin cebine girecekti.

KUR ATAKLARINI BİTİRDİ

Muhalefetin diline doladığı Kur Korumalı Mevduat uygulaması, Türk Lirası'nı hedef alan kur ataklarının da önüne geçti. Döviz kurlarındaki aşırı dalgalanmayı durduran uygulamanın başladığı tarihten bu yana doların TL karşısındaki değerlemesi yüksek enflasyon ortamına rağmen sınırlı kaldı. Kurların dengeli seyretmesi sayesinde önünü görebilen yatırımcı, sanayici, tüccar ve ihracatçı geleceğe daha güvenle bakmaya başladı.

Yenişafak - İbrahim Acar