Çalışanlar açısından yıl içinde çeşitli izin hakları bulunuyor. Bunların kullandırılması gerekiyor. Kullanılmayan izinlerin parası ödenir. Son 3 yıldır bir fabrikada çalışıyorum. Bu süre zarfında çeşitli sebeplerle yıllık izin kullanamadım. Sadece haftada bir gün izin kullandım. Haklarım nedir? (ismi saklı)

Öncelikle izin kullanma sebebinize bakmak lazım. Eğer iş gereği ve zorunluluktan kullanamadıysanız bunun telafisi mümkün. Ancak işveren kasıtlı olarak kullandırmadıysa bir hukuksuzluk söz konusu olacaktır.
Yürürlükteki İş Kanunu'na göre; çalışma süresi 1 ile 5 yıl arasında olanlara (5 yıl dahil) 14 günden, 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden, 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az yıllık ücretli izin verilemez. Dolayısıyla sizin yıllık 14 günden toplam 42 gün izin hakkınız var.

İşveren yıl içerisinde yıllık izin kullandırmak zorundadır. İşveren yıllık izin kullandırmıyorsa ALO 170'e ya da Çalışma ve İŞKUR İl Müdürlüğü'ne şikayette bulunabilirsiniz. Zorunluluktan kullanamadıysanız bunları ileriki zamanda kullanabilir ya da işten ayrılırken son maaştan parasını alabilirsiniz.

MAZERETİ OLANLAR KULLANIR

Çalışanlarımız zaman zaman gelerek işleri olduğu gerekçesiyle izin istiyor. Bu durumda onlara hangi şartlarda izin verebiliriz? Mehmet Yiğit TUTUCU

Yasalarımızda yıllık ücretli izin dışında çalışanlar açısından mazeret izinleri de bulunuyor.

Ancak yasalar bunların da sınırlarını belirliyor. Dolayısıyla dışarıda her işi olana mazeret izni verilmiyor. Bu tamamen işçi ile işveren arasındaki güvenle gerçekleşiyor. Kanunda; işçinin evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü halinde 3 gün, eşinin doğum yapması halinde 5 gün ücretli izin, işçilerin en az yüzde 70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde 10 güne kadar ücretli izin hakları bulunmaktadır. Mazeret izni olarak bunların verilmesi yasaldır. Diğer izinler dediğimiz gibi işverenin inisiyatifindedir.

TAZMİNATSIZ ATILIR

Bir işçimiz bazı hafta sonu tatil dönüşlerinden sonra işe 1 gün geç geliyor. Bunu birkaç kez yaptı. Mazeret gösterse de inanmıyoruz. Bu yüzden tazminat ödemeden işten çıkarmak mümkün mü? Ahmet BALCI

İş Kanunu'nun 25. Maddesinin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymama hallerini düzenleyen bölümünün g bendine göre, işçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına 2 iş günü veya bir ay içinde 2 defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda 3 iş günü işine devam etmemesi durumunda işveren işçiyi tazminat ödemeden işten çıkarabilir.

İşverenin durumu tespit ederek belgelendirmesi gerekir. Ayrıca buradaki 'bir ay içinde iki defa olması' durumu da önemlidir.
Sonra işçinin savunmasını alması gerekir. Haklı bir sebebi yoksa iş sözleşmesini feshedebilir.
Burada işçinin savunmasının alınması önemli. Ayrıca bu durum fesih yasağının da istisnasını oluşturur. Yani fesih yasağı bu sebeple çıkarmaya engel olmaz.

10 YIL PRİM YETER

1977 doğumluyum. Sigortalı çalışmaya 1994 yılında başladım. 2181 gün primim var. Nasıl emekli olabilirim? Emel KARA

İşe girişiniz 24.05.1994'ten önce ise 20 yıl, 50 yaş ve 5675 prim gün şatlarına, bu tarihten sonra ise 25 yıl, 51 yaş ve 5750 prim gün şartlarına tabisiniz.
Ayrıca, 3600 günü tamamlayarak 58 yaşınızın dolacağı 18.10.2035 tarihinde kısmi (yaştan) emekli olabilirsiniz.
1994'ten sonra doğumlarınız varsa borçlanarak pirmleri tamamlayabilirsiniz.

Faruk Erdem-Yeni Asır

Kaynak: SGK Rehberi