İnternet haberciliği ve sosyal medyada yalan haberlerin önüne geçmek için hazırlanan "Dezenformasyonla Mücadele Yasası" TBMM'nin ilk gündem maddesi oldu. Muhalefet tasarının "sansür yasası" olduğunu iddia etse de dünyanın 30 ülkesinde benzer düzenlemeler mevcut.

SOSYAL MEDYA KONTROL ALTINDA

Fransa, Almanya, Rusya, Belarus, Mısır, Singapur, Tayland, Vietnam ve Bangladeş, yalan haberi suç olarak ele alırken, Singapur'da yalan haber yaymanın hapis cezasına varan yaptırımları var. ABD, İngiltere, Güney Kore, İspanya ve İtaly'da yalan haber yayma konusunda hükümetlere inisiyatifler veriliyor. Norveç, İsveç, Danimarka, Belçika, Kenya ve Hollanda'da ise farkındalık oluşturmayı amaçlayan adımlar atılıyor.

İşte ülke ülke düzenlemeler:

- ABD: Ülke dışından gelen dezenformasyon saldırılarını önlemek ve hassas konularda kamuoyunu saglıklı bilgilendirmek amacıyla Nisan 2022'de ABD Ic Güvenlik Bakanlığı'na bağlı olarak Dezenformasyon Yönetim Kurulu kuruldu.

- AVUSTRALYA: Çocukların dezenformasyona karşı korunmasını hedefleyen yasa tasarısı 2021 yılında gündeme alındı ve 16 yasından kucuk sosyal medya kullanıcıları için ebeveyn iznini şart koşan bir yasa oluşturuldu.

- İNGİLTERE: Mart 2022'de uygulanmaya başlanan yasa, dezenformasyon oluşturan içeriklerin kaldırılmasında sosyal medya platformlarını sorumlu tutuyor. Yasa aksi durumda platform yöneticilerine cezai işlem uygulanmasına kadar varan caydırıcı onlemler iceriyor.

- KANADA: Demokrasinin toplumda surdurulebilir hale gelmesinin önünde dezenformasyonu tehdit olarak gören Kanada hükümeti, aynı zamanda güvenilir bilgiyi edinme uygulamalarını okul müfredatına aldı.

- FRANSA: 9 Temmuz 2019'da dijital platformların "ırk, din, cinsiyet veya engellilik temelinde açıkça yasa dısı" olan içeriklerin 24 saat içerisinde kaldırılmasını zorunlu kılan, cevrimici nefret söylemine karşı bir yasa hayata geçirildi.

- ALMANYA: "Sosyal Ağ Kanunu" ve ilgili yönetmeliklere göre Şubat 2022'den itibaren medya platformları yalan haber kapsamındaki içerikleri sadece denetleyip silmekle yükümlü değil. Bu şirketler aynı zamanda ceza hukuku kapsamında suç teşkil eden içerikleri de güvenlik birimlerine bildirmekle yükümlü tutuluyor. Google, Twitter, Meta ölçüsündeki büyük platformlar uygulamaya itiraz edip mahkemeye taşıdı. Çıkacak karar emsal niteliğinde olacak.

- İTALYA: 18 Ocak 2018'de vatandaşların yanlış bilgileri polise bildirebilecekleri çevrimiçi bir portal kuruldu. Kullanıcılardan e-posta adreslerini, sahte haberlerin veya uydurma medyanın bağlantılarını talep eden resmi platform, eyalet polisinin siber suçları araştıran birimi Polizia Postale'ye bildirimde bulunuyor. Departman bunları inceleyip yasalar çiğnenmişse yasal işlem başlatıyor.

- SİNGAPUR: 2019 yılında yanlıs bilgi yaymayı suc sayan Cevrimici Yanlıslıklardan ve Manipulasyondan Koruma Yasası kabul edildi. Buna gore guvenlik, kamu huzuru, diger devletlerle iliskilerin tehlikeye atılması, kamu guvenligi gibi konularda yanlıs beyanların yayılmasına para ve hapis cezası öngörülüyor.

Yenişafak - Rabia Şenol